Co mogę zrobić z uciążliwym sąsiadem?

16.6.2015

Pytanie:

"Mam problem z moim sąsiadem który mieszka za ścianą. W różnych porach dnia puszcza bardzo muzykę. Zorganizował również parokrotnie imprezy, na których było tak głośno że byłam zmuszona wezwać policję. Co mogę zrobić w takiej sytuacji? "

Odpowiedź prawnika: Co mogę zrobić z uciążliwym sąsiadem?

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie przepisów ustawy Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 - j.t.) – dalej: k.c.; ustawy Kodeks wykroczeń (Dz.U.2013.482 j.t.) – dalej: k.w.; ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.2014.101 -j.t.) – dalej: k.p.c. oraz aktualnych komentarzy doktryny i orzecznictwa odnoszących się do rozpatrywanych kwestii.

1. Z opisu stanu faktycznego wynika, iż ma Pani problem z sąsiadem, który notorycznie narusza spokój Pani i Pani rodziny. Podejmowane czynności związane z zawiadomieniem organów ścigania nie przyniosły pożądanych rezultatów. Sąsiad pomimo ukarania go mandatem, nadal narusza Państwa spokój.

2. Pomimo, iż dotychczas zawiadomienie organów ścigania nie przyniosło rozwiązania problemu wskazujemy, iż w zaistniałej sytuacji istnieje możliwość zastosowania trybu postępowania w sprawach o wykroczenia. Zgodnie bowiem z art. 51 § 1 k.w.: kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Zalecamy, by ponownie zwróciła się do organów ścigania, żądając interwencji w sprawie oraz powołując się na ww. przepis. Wobec sprawcy tego wykroczenia można zastosować karę aresztu od 5 do 30 dni, ograniczenia wolności w rozmiarze 1 miesiąca albo grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł.

3. Niewątpliwe w tej sytuacji może Pani również wystąpić przeciwko sąsiadowi na drogę postępowania sądowego. Podstawą roszczeń dotyczących hałasów mógłby być art. 144 k.c.

art.144.

Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

W obszarze prawa sąsiedzkiego w pierwszym rzędzie spotykamy się z generalnym przepisem ograniczającym wykonywanie prawa własności nieruchomości w sposób zakłócający korzystanie z nieruchomości sąsiednich. „Metodą kompromisu” zakazuje ustawodawca zakłócania korzystania z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, przyjmując, że wynika ona ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Chodzi tu o aktywne zachowanie właściciela (działanie), które jest podejmowane w ramach wykonywania jego prawa, równocześnie oddziałując na sferę cudzego (sąsiedniego) prawa własności. Dylematem praktycznym jest zaś ocena dopuszczalności takiego oddziaływania - a zatem dopuszczalności wykonywania prawa własności. Ustawodawca bowiem stwierdza, że zakazane są zakłócenia ponad przeciętną miarę. Owo oddziaływanie bywa nazywane w literaturze prawniczej „immisją". Immisje bezpośrednie polegają na celowym, bezpośrednim kierowaniu określonych substancji (wody, ścieków, pyłów) na inną nieruchomość za pomocą odpowiednich urządzeń (rowy, rury itp.). Są więc zbliżone swym charakterem do fizycznej ingerencji i jako takie zabronione.

Immisje pośrednie są ubocznym, choć kłopotliwym dla sąsiadów, skutkiem działania właściciela, nie stanowią zaś rodzaju zamierzonego oddziaływania na nieruchomości sąsiednie. Tutaj właściciel koncentruje się na wykonywaniu swego prawa własności, lecz jego działanie zakłóca sąsiadom korzystanie z ich nieruchomości. Wydaje się, że zachowanie opisane w opisie stanu faktycznego (hałas) jest w typowych stosunkach między niezależnymi przedmiotami własności, immisją pośrednią.

Doktryna stwierdza również:

„Chodzi tu o aktywne zachowanie właściciela (działanie), które jest podejmowane w ramach wykonywania jego prawa, równocześnie oddziałujące na sferę cudzego (sąsiedniego) prawa własności.” (E. Gniewek, Komentarz do Kodeksu Cywilnego)

Jak już wyżej wskazaliśmy, w przypadku hałasu pochodzącego z sąsiedniego budynku mamy do czynienia z immisjami pośrednimi. Oddziaływanie pośrednie na nieruchomości sąsiednie (w tym przypadku na Pani dom) jest jednak dopuszczalne, jeśli mieści się w granicach przeciętnej miary. Oceny przeciętnej miary dokonuje się według dwóch kryteriów: społeczno-gospodarczego przeznaczenia obu nieruchomości oraz stosunków miejscowych. Co do oceny przeciętnej miary w rozumieniu art. 144 k.c. wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 listopada 1985 r. (II CR 149/85, OSNCP 1986, nr 10, poz. 162), stwierdzając, że musi być ona dokonana na podstawie obiektywnych warunków, panujących w środowisku osób zamieszkujących na danym terenie, a nie na podstawie subiektywnych odczuć osób, których przestrzeń w miejscu zamieszkania w następstwie dalszego budowania budynku mieszkalnego uległaby ograniczeniu (glosa do wyroku W.J. Katnera, NP 1988, nr 10-12, s. 209). Jak z tego wynika, chodzi tu o dokonanie oceny według normy obiektywnej, a nie subiektywnej wrażliwości czy potrzeb właścicieli (najemców) poszczególnych nieruchomości.

Co więcej, przy ocenie przeciętnej miary należy uwzględnić przeznaczenie nieruchomości, które wynika z jej charakteru i sposobu z niej korzystania. Określenie „stosunki miejscowe" odnosi się zarówno do miejsca, jak i czasu (tak również: wyrok SN z dnia 3 lipca 1969 r., II CR 208/69, OSPiKA 1971, z. 5, poz. 87). Oznacza to, że ocena zakłóceń powinna zapewnić powiązanie jej z konkretną w danym czasie i miejscu sytuacją. Wówczas nie będzie ona oderwana od rzeczywistości. Decydujące znaczenie ma przy tym charakter środowiska miejscowego (wieś, miasto, teren przemysłowy, rekreacyjny itp.).

Nie znając szczegółów zaistniałej sytuacji, w tym zwłaszcza natężenia hałasu pochodzącego od sąsiada, nie możemy przesądzić, czy w tym przypadku ewentualne Pani roszczenie przeciwko sąsiadowi byłoby skuteczne. Mieszkańcy budynków położonych w bliskiej odległości od siebie winni się niewątpliwie liczyć się z tym, iż mieszkanie w budynku szeregowym wiąże się z niedogodnościami związanymi z zamieszkaniem obok osób w różnym wieku, w tym również z hałasem (np., takim jak muzyka, odgłosy zabaw). Z kolei działania sąsiadów powinny w jak największym stopniu eliminować niekorzystny wpływ hałasu na otoczenie, np. poprzez zastosowanie materiałów takich jak np. wygłuszenie ścian, które w znacznym stopniu wyeliminują hałas. Domaganie się od sąsiada podjęcia takich czynności jest uzasadnione

W wyniku oddziaływania pośredniego, zakłócającego ponad przeciętną miarę korzystanie z sąsiednich nieruchomości, właściciel mieszkania może żądać przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechania dalszych naruszeń - roszczenie negatoryjne (art. 222 § 2 k.c.). Jeżeli zakłócenia wywołują ponadto szkodę, to wówczas można dochodzić odszkodowania na podstawie przepisów art. 415 i n. k.c. o czynach niedozwolonych (wyrok SN z dnia 21 stycznia 1976 r., III CRN 367/75, Lex nr 7793). Przywrócenie stanu zgodnego z prawem może polegać na zaniechaniu niedozwolonych oddziaływań bądź też na ich zminimalizowaniu do tego stopnia, że nie będą przekraczały granic przeciętnej miary (np. stosując materiały wygłuszające hałas).

Aby skierować sprawę na drogę postępowania cywilnego konieczne będzie sporządzenie przeciwko sąsiadowi pozwu. Wymagania odnoście jego treści zostały umieszczone w art. 126 § 1 i 2 k.p.c.

art. 126 k.p.c.

§ 1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2) oznaczenie rodzaju pisma;

3) osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

5) wymienienie załączników.

§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:

1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,

2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub

3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

(...)

Ponadto, zgodnie z art. 187 § 1 k.p.c., pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;

2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.

§ 2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;

2) dokonanie oględzin;

3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;

4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.

Od przedmiotowego pozwu zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 j.t.) należy uiścić 5% wartości przedmiotu sporu, niemniej jednak w Pani przypadku z uwagi na trudności w określeniu przedmiotu sporu, zasadne będzie uiszczenie opłaty podstawowej w wysokości 30 zł, którą można uiścić przelewem lub poprzez naklejenie na pozew znaków opłaty sądowej. Należy mieć jednak na uwadze fakt, iż sąd może stwierdzić, że opłata od pozwu powinna być większa i gdyby do takiego przekonania doszedł, zapewne wezwie Panią do jej uzupełnienia

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Co mogę zrobić z uciążliwym sąsiadem?

Komentarze