Czy była żona ma prawo do nieruchomości zakupionej po rozwodzie?

Odpowiedź prawnika: Czy była żona ma prawo do nieruchomości zakupionej po rozwodzie?

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2012.788 j.t.) – dalej: k.r.o. oraz aktualnych komentarzy doktryny i orzecznictwa odnoszących się do rozpatrywanych kwestii.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że przed orzeczeniem rozwodu została ustanowiona pomiędzy Panem a byłą żoną rozdzielność majątkowa małżeńska. Ustał zatem wówczas pomiędzy Państwem ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Rozdzielność majątkowa ma ten skutek, że każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed ustanowieniem rozdzielności, jak i majątek nabyty później, zarządza samodzielnie swoim majątkiem.

Po ustaniu wspólności dotychczasowy majątek stał się Państwa własnością w częściach ułamkowych.

W wyniku ustania wspólności majątkowej małżeńskiej małżonkowie nie mają majątku wspólnego lecz majątki osobiste, w skład których wchodzi obok ich dotychczasowych majątków osobistych, udział wynoszący co do zasady jedną drugą części w ich dotychczasowym majątku wspólnym

Orzeczenie rozwodu nie zmieniło ww. sytuacji. Nadal zatem dotychczasowy majątek jest Państwa wspólną własnością w częściach ułamkowych. W calach informacyjnych wskazujemy, iż sądem właściwym do rozpoznania spraw o podział majątku wspólnego małżonków jest sąd rejonowy, właściwy ze względu na miejsce położenia majątku. Do tego też sądu należy złożyć odpowiedni wniosek.

Zgodnie z art. 567 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Możliwe jest więc, iż w trakcie postępowania o podział majątku, Pana żona wystąpi z wnioskiem o ustalenie nierównych udziałów w tym majątku. Wniosek może być zgłoszony jedynie do zakończenia postępowania o podział majątku dorobkowego. Po jego zakończeniu i dokonaniu podziału majątku wspólnego jego złożenie nie będzie możliwe (ściślej mówiąc, nie będzie skuteczne). Sąd nie jest związany takim wnioskiem, może i powinien poczynić własne ustalenia i na ich podstawie orzec o dziale. Jeśli postępowanie dowodowe wykaże stan faktyczny inny niż podany we wniosku i jego uzasadnieniu, to sąd może orzec inaczej, niż żąda wnoszący pismo.

Zasadniczo (zgodnie z art. 43 § 1 k.r.o.) oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 1972 r. III CRN 626/71, LEX nr 7084: "Przepis art. 43 k.r.o. ustanawia zasadę, że po ustaniu wspólności ustawowej oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku, który był nią objęty. Taka zasada odpowiada normalnemu układowi stosunków wzajemnych w małżeństwie", a majątek wspólny "jest z reguły owocem wspólnym starań obojga małżonków, niezależnie od tego, w jakiej postaci starania te przejawiają się"

Należy jednak pamiętać, że z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Z uwagi na zakres opinii, szczegółowe zasady podziału majątku wspólnego nie będą omawiane. Mając jednak na uwadze powyższe rozważania należy wskazać, że zakup przez Pana nieruchomości po rozwodzie, a przed formalnym podziałem majątku wspólnego nie spowoduje, że nieruchomość ta wejdzie w skład majątku wspólnego. Takie stanowisko wynika z jednoznacznej treści art. 31 § 1 k.r.o., zgodnie z którym:

„Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.

O zaliczeniu danego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego decyduje moment faktycznego (definitywnego) jego nabycia. Zatem również nabycie nieruchomości po ustanowieniu pomiędzy Państwem rozdzielności majątkowej, skutkowałoby uznaniem, że nieruchomość ta jest wyłącznie Pańską własnością.