Forma intercyzy

Odpowiedź prawnika: Forma intercyzy

Zgodnie z art. 47 par. 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej k.r.o.) małżonkowie mogą przez umowę wspólność ustawową rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Jeśli do tej pory między małżonkami obowiązywał ustrój wspólności ustawowej, podział majątku (czyli przyznanie całego składnika majątkowego jednemu z małżonków) może nastąpić dopiero po tym jak strony zawrą umowę majątkową małżeńską (intercyzę), znoszącą ustrój wspólności ustawowej. Podziałowi majątku wspólnego małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej sprzeciwia się art. 35 k.r.o. Zniesienie wspólności ustawowej może nastąpić na drodze sądowej (Pozew o zniesienie wspólności ustawowej między małżonkami) lub umownej, jednakże jeśli o zniesieniu wspólności decyduje sąd, między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, a zniesienie wspólności może nastąpić tylko z ważnych powodów na wniosek jednego z małżonków (nie jest więc konieczna zgoda obu stron). W związku z tym, że skutkiem sądowego zniesienia wspólności ustawowej jest powstanie całkowitej rozdzielności majątkowej, nie jest możliwe żądanie zniesienia wspólności ustawowej małżeńskiej tylko co do jednego składnika majątku wspólnego. Umowne zniesienie wspólności ustawowej wymaga zgodnej woli małżonków, natomiast pozwala na wprowadzenie między małżonkami zarówno ustroju rozdzielności majątkowej (Umowa majątkowa małżeńska wyłączająca wspólność ustawową między małżonkami), jak i ustroju ograniczonej wspólności majątkowej (Umowa majątkowa małżeńska ograniczająca wspólność ustawową między małżonkami). Ustrój ograniczonej wspólności umownej pozwala wyłączyć z majątku wspólnego niektórych jego składników, np. jednej nieruchomości. W przypadku zniesienia wspólności ustawowej w stosunku do całego majątku lub konkretnego składnika, przedmioty, które wyszły z tego majątku staną się współwłasnością małżonków w częściach równych. Dopiero na tym etapie (po wyłączeniu przedmiotu z majątku objętego wspólnością ustawową na drodze umownej) możliwe jest żądanie zniesienia współwłasności przez każdego z małżonków na podstawie art. 46 k.r.o. w związku z art. 1037 Kodeksu cywilnego (oczywiście zniesienie współwłasności może również nastąpić w drodze umowy; jeśli w skład majątku dzielonego wchodzi nieruchomość, umowa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego). Zatem jeśli składnik majątkowy nie należy do wspólności ustawowej, żądanie zniesienia takiej "zwykłej" współwłasności nie wymaga przedstawienia żadnych "ważnych powodów" przez wnioskodawcę (wniosek o zniesienie współwłasności).