Forma umowy darowizny udziałów w spółce

Odpowiedź prawnika: Forma umowy darowizny udziałów w spółce

Formę umowy darowizny należy rozpatrywać na tle obu paragrafów art 890 k.c. Pierwszy z nich, co prawda stanowi, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Drugi jednakże wyznacza minimalną formę dokonania czynności w niektórych przypadkach: przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron.

Kodeks spółek handlowych wymaga natomiast, dla umowy zbycia udziału, jego części lub ułamkowej części formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (art. 180 k.s.h.). Przez zbycie rozumie się także zawarcie umowy darowizny. Należy również wskazać, iż zbycie udziału może być ograniczone w umowie, na mocy art. 182 k.s.h., poprzez obowiązek uzyskania zgody zgromadzenia wspólników na zbycie, bądź od rezygnacji z prawa pierwokupu udziałów przez pozostałych wspólników.

Ważność umowy darowizny zawartej w innej formie niż akt notarialny wymaga dodatkowo spełnienia przyrzeczonego świadczenia (art. 890 par. 1 k.c.). Spełnienie przyrzeczonego świadczenia w rozumieniu art. 890 § 1 musi wiązać się natomiast z powstaniem przysporzenia po stronie obdarowanego, w szczególności z wydaniem mu przedmiotu darowizny. Ocena kiedy dochodzi do spełnienia świadczenia w opisanym przypadku jest utrudniona, brak bowiem materialnego przedmiotu.

Za powstanie przysporzenia można uznać np. z nabycie własności, przejście prawa majątkowego, zwolnienie z długu (M. Safian [w:] K.Pietrzykowski [red.], Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2003, komentarz do art. 890 k.c.). W przypadku darowizny udziałów w spółce z o.o. można więc uznać, iż ich własność przejdzie na obdarowanego w chwili zawarcia umowy zbywającej. Umowa ta musi spełniać wymogi przewidziane w kodeksie spółek handlowych. Stąd darowizna zostanie wykonana i będzie skuteczna wraz z zawarciem umowy w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Należy jednak podkreślić, iż kwestia ta jest sporna w doktrynie.

Reasumując, umowa darowizny udziałów w spółce z o.o. musi zostać zawarta w formie z podpisem notarialnie poświadczonym bądź w formie aktu notarialnego. Ta ostatnia forma jako ważniejsza wypełnia również wymagania tej pierwszej. Przed zawarciem umowy darowizny należy także sprawdzić w umowie spółki, czy nie wprowadza ona ograniczeń w zbywaniu udziałów, bowiem zbycie bez zachowania trybu przewidzianego w umowie skutkować będzie bądź nieważnością transakcji - gdy nie zawiadomi się wspólników o możliwości wykonania prawa pierwokupu; bądź ułomnością umowy (czynność będzie wadliwa) - przy braku zgody zgromadzenia wspólników. W tym ostatnim przypadku zgoda może zostać wyrażona także po zawarciu umowy darowizny, dopiero jej brak będzie skutkował nieważnością czynności (J.Strzępka, Kodeks Spółek Handlowych. Komentarz, Warszawa 2005, komentarz do art. 182, publ. Legalis).