Funkcja roszczenia negatoryjnego, opisanego w art. 222 Kodeksu cywilnego

Odpowiedź prawnika: Funkcja roszczenia negatoryjnego, opisanego w art. 222 Kodeksu cywilnego

W art. 222 Kodeksu cywilnego opisane jest tzw. roszczenie negatoryjne. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Funkcją roszczenia negatoryjnego jest ochrona własności przed jej naruszeniem. Przyjmuje się, że , roszczenie to obejmuje również dokonanie określonych działań pozytywnych, bez których przywrócenie do stanu zgodnego z prawem nie byłoby możliwe. Roszczenie to obejmuje także, w razie potrzeby, żądanie zaniechania czynności przygotowawczych niezbędnych do przeprowadzenia zakazanych immisji. W wyroku z 14 maja 2002 r., V CKN1021/2000 Sąd Najwyższy uznał, że roszczenie z art. 144 w zw. z art. 222 par. 2 k.c. pozwala na nałożenie na właściciela nieruchomości, z której pochodzą negatywne oddziaływania, nie tylko obowiązku całkowitego zaprzestania działań stanowiących źródło immisji, ale także nałożenia na niego takich obowiązków, które doprowadzą do przywrócenia zakłóceń do granic „przeciętnej miary”, a więc dozwolonego negatywnego oddziaływania na nieruchomości sąsiednie. Właściciel może domagać się na podstawie art. 222 par. 2 k.c. przywrócenia stanu zgodnego z prawem przez zobowiązanie naruszyciela do usunięcia przyczyn tego ograniczenia lub utrudnienia. W takim wypadku roszczenie negatoryjne ma pierwszeństwo przed roszczeniem odszkodowawczym. Roszczenia o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń mogą być dochodzone łącznie; orzeczenie o zaniechaniu naruszeń jest aktualne, jeżeli istnieje realna groźba ich powtarzania. Niedopuszczalne jest zakazanie naruszeń bez określenia w wyroku, o jakie naruszenia chodzi. To samo wymaganie dotyczy odpowiednio orzeczenia o przywróceniu do stanu zgodnego z prawem. Celowe i dopuszczalne jest żądanie, aby sąd w wyroku umocował wierzyciela do dokonania konkretnych czynności, mających na celu przywrócenie do stanu zgodnego z prawem, na wypadek niewykonania ich przez pozwanego w wyznaczonym w wyroku terminie.