Jak oddzielić zgromadzone dotychczas środki od wspólnoty majątkowej?
Pytanie:
"Cały czas staram się inwestować w lokaty, oraz nieruchomości. Ma to być moje zabezpieczenie na przyszłość. Niedługo biorę ślub i chciałbym żeby środki zgromadzone na lokatach, oraz nieruchomości nadal pozostały moje. Nie chce również przeprowadzać rozdzielności majątkowej. W jaki sposób powinienem to zrobić? "
Odpowiedź prawnika: Jak oddzielić zgromadzone dotychczas środki od wspólnoty majątkowej?
Opinia prawna dla Państwa sporządzona powstała w oparciu o przepisy:
Zasadniczo więc, jeśli jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego dokona Pan inwestycji – zakupi mieszkanie, działkę, inne nieruchomości, zgromadzi Pan środki na rachunkach bankowych, będą one stanowiły Pana majątek osobisty.
Warto jednak zwrócić uwagę na jedną kwestię, jeśli Pana majątek osobisty będzie przynosił dochód, taki dochód będzie już składnikiem majątku wspólnego. Jeśli więc, przykładowo, wynajmie Pan własne mieszkanie zakupione przed zawarciem związku małżeńskiego, wówczas wynagrodzenie z tytułu najmu będzie majątkiem wspólnym – Pana i żony.
Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy, odsetki od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym, przysługujące w czasie trwania wspólności ustawowej, należą do majątku wspólnego zarówno wtedy, gdy środki te są składnikiem tego majątku, jak i wtedy, gdy stanowią składnik majątku osobistego jednego z małżonków (orzeczenie SN z 22 grudnia 1970 r., III CRN 399/70, LexPolonica nr 318701, GSiP 1971, nr 7, s. 2).
Pierwszą możliwością zabezpieczenia się jest więc nabycie majątku jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. Warto jednak wspomnieć, iż w przypadku Pana śmierci, cały Pana majątek – i ten wspólny i ten osobisty, wejdą w skład spadku, i będą ostatecznie dziedziczone przez Pana żonę.
Możliwa jest jednak modyfikacja tych zasad poprzez całkowitą rezygnację ze wspólności majątkowej małżeńskiej lub jej bardziej szczegółową modyfikację (tzw. intercyza czyli umowa majątkowa małżeńska). Poprzez tę umowę małżonkowie mogą wyłączyć, ograniczyć bądź też poszerzyć zakres wspólności majątkowej małżeńskiej.
Art. 47. § 1. kro
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Umowa taka może zostać zawarta tak w trakcie trwania małżeństwa jak i przed jego zawarciem. Ostatnia staje się skuteczna dopiero po zawarciu związku małżeńskiego.
Tak naprawdę jest to jedyna umowa majątkowa, jaka może być zawarta między małżonkami. Żadna umowa cywilna nie może jej zastąpić, a każda umowa poza kodeksową intercyzą, nie będzie obowiązywała Państwa.
Jak wskazuje się w literaturze, intercyza poza skutkami „na przyszłość” może zawierać postanowienia w przedmiocie przesunięć majątkowych między małżonkami (część jednak praktyki opiera się takim działaniom intercyzy i radzi od nich odstąpić): „Sąd Najwyższy wskazał ponadto, że „w doktrynie znany jest podział umów małżeńskich majątkowych na takie, które nie pociągają za sobą bezpośrednio przesunięć majątkowych, jak np. umowy małżeńskie majątkowe zawarte przed zawarciem związku małżeńskiego i takie, których bezpośrednim skutkiem jest wywołanie określonych przesunięć między majątkiem wspólnym a majątkami odrębnymi. Będą do nich należały z reguły umowy małżeńskie majątkowe sporządzone już po zawarciu małżeństwa. Jakkolwiek bowiem mają one charakter głównie organizacyjny, to wywierają także skutek rozporządzający, powodują bowiem zazwyczaj przesunięcia majątkowe. Do takiego przesunięcia wystarczyłoby ogólne lub rodzajowe określenie w umowie majątkowej małżeńskiej tych składników, które mają przejść z majątków odrębnych do majątku objętego wspólnością ustawową. Uważa się jednak, że ze względów praktycznych i dla zapobieżenia ewentualnym sporom mogącym powstać w przyszłości celowe może być skonkretyzowanie umowy przez wymienienie w niej przedmiotów majątkowych, które z woli stron przechodzą z dotychczasowych majątków odrębnych do majątku wspólnego, co dotyczy zwłaszcza nieruchomości. (…) W doktrynie wskazano, że intercyza wprowadzająca rozdzielność może być dokonana w jednym akcie notarialnym łącznie z umownym podziałem majątku wspólnego oraz „zamieszczeniem w nim wniosku o ujawnienie prawa własności w księdze wieczystej" (R. Sztyk, Małżeńskie ustroje majątkowe w praktyce notarialnej, Rejent 2004, nr 2, s. 13).”1
W tym miejscu należy powołać dwa dodatkowe przepisy:
Art. 51. [Umowna rozdzielność majątkowa]
Jak więc wynika z powyższego, w przypadku zawarcia intercyzy, będzie Pan nie tylko wyłącznym właścicielem majątku nabytego przed czy w trakcie trwania związku małżeńskiego, ale także będzie Pan na zasadzie wyłączności mógł nim zarządzać.
Naszym zdaniem nie ma innej możliwości zabezpieczenia się na przyszłość w opisanej sytuacji. Albo dokona Pan inwestycji przed zawarciem związku małżeńskiego albo zawrze Pan z żoną intercyzę. Nie ma możliwości zawarcia innej umowy majątkowej, gdyż nie będzie ona miała wpływu na stosunki majątkowe małżeńskie.
1 T. Sokołowski, Komentarz do KRO
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?