Kontrola zwolnienia lekarskiego przedsiębiorcy

Odpowiedź prawnika: Kontrola zwolnienia lekarskiego przedsiębiorcy

Podstawę prawną do kontroli przez ZUS ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem stanowi art. 68 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 27 lipca 1999 roku.

Kontrola taka obejmuje sprawdzanie prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich oraz przeprowadzanie formalnej kontroli tych zaświadczeń.

Kontrola formalna zaświadczeń lekarskich polega na sprawdzeniu, czy zaświadczenie zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich i czy nie zostało sfałszowane. Natomiast kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby polega na ustaleniu, czy ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:

1) nie wykonuje pracy zarobkowej,

2) nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem.

Wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem jest pojęciem bardzo ogólnym i może obejmować każde postępowanie, które w powszechnym odczuciu jest nieodpowiednie dla osoby chorej i może nasuwać wątpliwości co do rzeczywistego stanu zdrowia ubezpieczonego. Jeżeli przyczyną wydania zwolnienia przez lekarza było przekonanie, że stan zdrowia pracownika wymaga pozostawania w domu i leżenia w łóżku, to wówczas takie zachowania jak wyjazd w celach turystycznych, podejmowanie innej pracy zarobkowej lub wykonywanie różnych robót w zakresie własnym, np. budowa domu, praca w ogródku, itp. potraktowaną zostanie jako wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem. Jednakże niektóre sytuacje, które same w sobie są sprzeczne z zaleceniem pozostawania w domu, ze względu na okoliczności nie będą oceniane jako sprzeciwiające się celowi zwolnienia, np. wizyta u lekarza, wyjście po zakupy do sklepu czy inne czynności niezbędne dla zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych. Jeżeli osoba kontrolująca nie zastała pracownika w domu, powinna przyjść ponownie, wyjaśniając jednocześnie przyczynę jego poprzedniej nieobecności.

Kontrola prowadzona przez ZUS dotyczy sposobu wykorzystywania zwolnienia lekarskiego przez konkretnego pracownika, w związku z czym nie wydaje się zasadne, aby osoby przeprowadzające kontrolę legitymowały również inne osoby przebywające na terenie firmy ani też dokonywały innych czynności nie mających żadnego bezpośredniego związku z przeprowadzaną kontrolą.

Następstwem stwierdzenia, iż zwolnienie było wykorzystywane w sposób niezgodny z jego celem jest utrata prawa do zasiłku za cały okres trwania zwolnienia. Od decyzji tej służy odwołanie.