Koszty przeceny towarów

Odpowiedź prawnika: Koszty przeceny towarów

Przepisy o rachunkowości nie są podatkotwórcze, co jasno wynika z art. 9 ustawy. Powyższe oznacza, że nie wszystko, co zgodnie z przepisami rachunkowości odnoszone jest na przychody bądź na zyski nadzwyczajne, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, a wydatki księgowane jako koszty operacyjne bądź straty nadzwyczajne - stanowią koszty uzyskania przychodów.

Dokonując wyboru rozwiązań dopuszczonych ustawą o rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich operacji gospodarczych istotnych dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej, wyniku finansowego oraz rentowości jednostki (art. 8 ust. 1). Przepisy te tworzą ramy prawne do realizacji własnej polityki bilansowej podmiotu gospodarczego np. w zakresie wyceny zapasów.

Wycena bilansowa składników majątku obrotowego - lub ich przecena w przypadku częściowej utraty ich wartości - jest jedynie bilansowym wyliczeniem ich wartości w cenie sprzedaży i nie stanowi kosztów uzyskania przychodów dla celów podatkowych.

Dla celów podatkowych wpływ z tego tytułu powstanie z chwilą sprzedaży tych składników majątkowych. Wówczas bowiem przychodem będzie wartość tych składników uzyskana w cenie faktycznie osiągniętej ze sprzedaży tych składników, a kosztem uzyskania tego przychodu będzie ich wartość w cenie zakupu lub wytworzenia (Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 23 października 1995 r., Nr PO3-IP-722-592/95).

W przypadku, gdy zachodzi rozbieżność między regulacjami prawa podatkowego oraz zasadami księgowości, pierwszeństwo mają przepisy prawa podatkowego. Można bilansowo odpisywać w koszty wartość materiałów i towarów w momencie ich zakupu (art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości), ale podatnik ma obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający ustalenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i należnego podatku (art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym).

Z tym przepisem koresponduje art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o rachunkowości obligujący podatnika do zaprowadzenia kont ksiąg pomocniczych: dla operacji sprzedaży ze szczegółowością niezbędną dla celów podatkowych, dla operacji zakupu ze szczegółowością niezbędną do wyceny składników majątkowych i do celów podatkowych.

Przecena nie stanowi kosztu uzyskania przychodów w podatku dochodowym w momencie jej dokonania, gdyż koszt ten wystąpi dopiero z chwilą sprzedaży towarów przecenionych.

Przepisy regulujące rachunkowość nie mogą zmieniać zasad zaliczania poszczególnych wydatków do kosztów, wynikających z ustawy podatkowej. Skoro przeszacowane na koniec roku wyroby gotowe nadal zalegają w magazynie, to dla celów podatkowych kwota związana z ich przeceną będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów z roku, w którym wpłyną przychody z ich sprzedaży (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu z dnia 28 lutego 1997 r., I SA/Wr 241/96). Obniżka wartości rzeczowych składników majątku obrotowego dokonana zgodnie z przepisami o rachunkowości nie stanowi kosztów uzyskania przychodów. Nie są to bowiem straty lub koszty poniesione, lecz ustalone jedynie dla celów urealnienia wyniku z ekonomicznego punktu widzenia.

Rozliczenie głównych pozycji różniących podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od wyniku finansowego (zysku, straty) brutto należy przedstawić w "dodatkowych informacjach i objaśnieniach", stanowiących element informacji dodatkowej wchodzącej w skład rocznego sprawozdania finansowego.

Kwota przeceny będzie mogła być zaliczona do kosztów tego roku, w którym zostaną osiągnięte przychody ze sprzedaży. W chwili sprzedaży bądź udokumentowanej likwidacji składnika zapasów objętego bilansową aktualizacją wyceny, do kosztów uzyskania zaliczymy pełny koszt jego zakupu (nabycia) lub - w przypadku produktów i produkcji w toku - koszt wytworzenia. Podmiot, który wyprodukował wyroby, może potrącić koszty ich wytworzenia tylko w tych latach podatkowych, w których uzyskał przychody ze sprzedaży kolejnych partii tychże wyrobów (art. 15 ust. 4 u.p.d.p.).