Kryteria wytyczania służebności drogi koniecznej

Odpowiedź prawnika: Kryteria wytyczania służebności drogi koniecznej

Służebność drogi koniecznej to tzw. ograniczone prawo rzeczowe. Służebność ta obciąża nieruchomość w taki sposób, aby umożliwić dojście, czy tez dojazd do innej nieruchomości. Reguluje ją wprost przepis artykułu 145 kodeksu cywilnego, który stanowi :”Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Sam przepis stanowi, iż przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Poza tym przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy. Roszczenie o ustanowienie drogi koniecznej przysługuje w braku dostępu do drogi publicznej lub budynków gospodarskich. Chodzi tu o dostęp prawnie zagwarantowany. Warto przy tym pamiętać, iż dostęp oznacza możność dojścia, dojazdu i przepędu zwierząt; droga konieczna powinna zapewniać każdy rodzaj dostępu, czyli likwidować naturalną izolację nieruchomości. Ważnym jest także określenie, co należy rozumieć pod pojęciem „grunty sąsiednie”. Rozumie się przez nie takie faktyczne położenie gruntów, iż nieruchomość, dla której służebność ma być ustanowiona, musi być sąsiednią w stosunku do tych, które mają być służebnością obciążone. Sąsiedztwo przy tym w stosunku do przynajmniej jednej z tych nieruchomości musi być bezpośrednie. Nie można więc ustanowić służebności drogowej dla nieruchomości, która nie sąsiaduje bezpośrednio z tą, która będzie służebnością obciążona, chyba że służebnością zostanie też obciążona nieruchomość bezpośrednio sąsiadująca z tą, która będzie obciążona. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno nastąpić z uwzględnieniem interesu społeczno-gospodarczego, który wyraża się w dążeniu do tego, aby sposób ustalenia szlaku drożnego odpowiadał potrzebom nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej i następował z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga będzie przebiegać. Należy, w miarę możności, unikać przeprowadzenia drogi przez grunty uprawne, czy w każdy inny sposób, który powodowałby konflikty sąsiedzkie i stanowił szczególną uciążliwość dla właściciela nieruchomości obciążonej. Z reguły - poza zupełnymi, bardzo rzadkimi wyjątkami, wykluczyć należy przeprowadzenie bez zgody zainteresowanych, a nawet bez ich żądania, drogi przez siedlisko, a w budynkach przez takie pomieszczenia, jak sienie, kuchnie czy schody wewnętrzne w obrębie konkretnego lokalu. W miarę możności droga powinna być najkrótszym i najtańszym połączeniem z drogą publiczną. Najczęstszym sposobem ustanawiania służebności drogi koniecznej jest orzeczenie sądu w postępowaniu nieprocesowym. W sentencji postanowienia sąd powinien stwierdzić rodzaj służebności (jako drogi koniecznej) i oznaczyć wymieniony w postanowieniu szlak drogowy z powołaniem się na mapę sporządzoną przez biegłego sądowego według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych, opatrzoną klauzulą właściwego organu do spraw ewidencji gruntów i budynków stwierdzającą, że jest przeznaczona do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Mapa stanowi integralną część orzeczenia sądowego.