Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje
Zawarcie małżeństwa z matką dziecka nie czyni Cię automatycznie opiekunem prawnym jej dziecka. Władza rodzicielska nadal przysługuje biologicznym rodzicom. Jedyną drogą do uzyskania praw rodzicielskich jest przysposobienie (adopcja), które wymaga zgody obojga biologicznych rodziców.
Władza rodzicielska - podstawy prawne
Zgodnie z art. 92 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka.
Jak wynika z powyższego, władza rodzicielska jest wyznacznikiem sprawowania pieczy (opieki) nad małoletnim dzieckiem. Z przedstawionej sytuacji wynika, że obojgu rodzicom przysługuje pełna władza rodzicielska, a w związku z tym są oni opiekunami prawnymi małoletniego dziecka.
Ważne: Fakt orzeczenia rozwodu (w którym przyznano władzę rodzicielską obojgu rodzicom) oraz zawarcie związku małżeńskiego matki z innym mężczyzną nie zmienia faktu, że uprawnieni do sprawowania opieki nad małoletnim dzieckiem są matka i ojciec biologiczny - nie nowy mąż matki.
Przysposobienie jako jedyna droga do władzy rodzicielskiej
W związku z powyższym nie stanie się Pan z mocy prawa opiekunem prawnym dziecka Pańskiej przyszłej żony po zawarciu z nią związku małżeńskiego.
Istnieje natomiast możliwość przysposobienia małoletniej córki Pańskiej partnerki, ale warunkiem w tej sytuacji jest zgoda obojga rodziców (jeżeli mają pełną zdolność do czynności prawnych).
Wymagane zgody na przysposobienie
Zgodnie z art. 119 kro do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodziców przysposabianego, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
Wyjątki od wymogu zgody rodzica
1. Pozbawienie władzy rodzicielskiej
Gdy rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej orzeczeniem sądu
2. Nieznani rodzice
Gdy rodzice nie figurują w akcie urodzenia dziecka
3. Trudne do przezwyciężenia przeszkody
Gdy porozumienie się z rodzicem napotyka na obiektywne trudności
4. Zgoda sprzeczna z dobrem dziecka
Sąd może orzec przysposobienie mimo braku zgody rodziców o ograniczonej zdolności, jeżeli odmowa jest oczywiście sprzeczna z dobrem dziecka
Skutki przysposobienia
Przysposobienie pełne
Przez przysposobienie ustaje dotychczasowa władza rodzicielska lub opieka nad przysposobionym. Biologiczny ojciec traci wszystkie prawa i obowiązki względem dziecka.
Przysposobienie przez małżonka
Jeżeli jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, władza rodzicielska przysługuje obojgu małżonkom wspólnie.
Procedura przysposobienia
Zgoda blankietowa
Rodzice mogą przed sądem opiekuńczym wyrazić zgodę na przysposobienie swego dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego. Rodzicom, którzy wyrazili taką zgodę, władza rodzicielska i prawo do kontaktów z dzieckiem nie przysługują.
Ważne terminy: Zgodę blankietową na przysposobienie dziecka rodzice mogą złożyć jedynie przed sądem i nie wcześniej niż po upływie 6 tygodni od narodzenia dziecka.
Adopcja ze wskazaniem
Aktualnie obowiązujące przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie przewidują w sposób wyraźny typu adopcji ze wskazaniem. Adopcja ze wskazaniem polega na tym, że rodzice naturalni wyrażają zgodę na adopcję na rzecz wskazanych konkretnie rodziców.
Praktyczne wskazówki
Krok 1: Rozmowa z biologicznym ojcem
Najpierw należy uzyskać pisemną zgodę biologicznego ojca na przysposobienie dziecka
Krok 2: Składanie wniosku
Wniosek o przysposobienie składa się w sądzie rejonowym - wydziale rodzinnym i nieletnich
Krok 3: Postępowanie sądowe
Sąd bada czy przysposobienie służy dobru dziecka i czy spełnione są wszystkie warunki prawne
Alternatywne rozwiązania
Jeśli pełne przysposobienie nie jest możliwe, warto rozważyć:
- Pełnomocnictwo od matki - do określonych czynności w imieniu dziecka
- Ustanowienie kuratora - w sytuacjach konfliktowych między rodzicami
- Porozumienie rodziców - pisemne ustalenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej
Podsumowanie
Zawarcie małżeństwa z matką dziecka nie daje automatycznie praw rodzicielskich. Jedyną drogą do uzyskania statusu prawnego rodzica jest przysposobienie, które wymaga zgody biologicznego ojca lub spełnienia określonych warunków prawnych pozwalających na przysposobienie bez jego zgody.