Mój były mąż nie zgadza się na wydanie paszportu naszemu synowi.

Odpowiedź prawnika: Mój były mąż nie zgadza się na wydanie paszportu naszemu synowi.

Przygotowana dla Pani opinia oparta została przede wszystkim na przepisach ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Z 2015r. Nr 583 – j.t.) oraz ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Z 2014r. Nr 101 – j.t. ).

Celem niniejszej opinii jest analiza przedstawionych okoliczności faktycznych w tym w szczególności wskazanie, formalności w sprawie o wydanie paszportu. 

Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz. U. Nr 143, poz. 1027 ze zm. - dalej: "u.d.p."), paszport może być wydany małoletniemu, który ukończył 5 lat (ust. 1); na żądanie rodziców paszport może być wydany małoletniemu, który nie ukończył 5 lat (ust. 2). Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub ustanowionego przez sąd opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza (art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p.). Przy składaniu wniosku o wydanie paszportu małoletniemu, o którym mowa w art. 21 ust. 2, jest wymagana jego obecność (art. 13 ust. 3 u.d.p.). 

Art. 97 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. W sytuacji, w której władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, złożenie wniosku o wydanie paszportu małoletniemu dziecku wymaga ich wspólnego, zgodnego działania. Podjęcie decyzji w kwestii wystąpienia z takim wnioskiem należy do istotnych spraw dziecka, o których rodzice rozstrzygają wspólnie, natomiast w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy na podstawie art. 97 § 2 k.r.o

Sprawa o wyrażenie przez sąd opiekuńczy zgody zastępującej oświadczenie woli jednego z rodziców w postępowaniu o wydanie paszportu małoletniemu dziecku jest sprawą z zakresu prawa opiekuńczego, w której skarga kasacyjna nie przysługuje (art. 519[1 ]§ 2 k.p.c.) - tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012r. (sygn. akt: I CZ 153/11).

Sprawy te podlegają rozpoznaniu w postępowaniu nieprocesowym (art. 528 k.p.c.), a wydane w postępowaniu postanowienie sądu opiekuńczego rozstrzygające o istotnej sprawie dziecka zastępuje porozumienie rodziców. Wniosek należy złożyć w Sądzie rejonowym Wydział Rodzinny i Opiekuńczy właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka. Wniosek podlega opłacie sądowej, która wynosi 40 zł.

Pyta Pani jak skutecznie uzasadnić wniosek o wydanie paszportu. Nie ma tu niestety jednej sztywnej recepty, której zastosowanie będzie z góry powodowało, że wniosek będzie rozpoznany pozytywnie lub negatywnie. To zależy od wielu okoliczności sprawy, które będą musiały być rozpoznane przez Sąd. Jednak istnieje jedna sztywna zasada, którą sąd opiekuńczy zawsze stosuje i musi brać pod uwagę, jest to zasada ochrony dobra małoletniego dziecka. Wszystkie działania, które mają być w stosunku do dziecka podejmowane, muszą być zgodne z jego dobrem. Dlatego też uzasadniając wniosek należy wykazać, że zezwolenie na wyrobienie paszportu jest z dobrem dziecka zgodne, a w każdym razie w żaden sposób mu nie zagraża.

Jeżeli ojciec dziecka kontaktuje się z nim często i systematycznie natomiast wyrażenie zgody na paszport umożliwi matce wyjechanie za granicę na dłuższy czas, co te kontakty niewątpliwie znacznie utrudni, to może być ciężko z wykazaniem, że jest to zgodne z dobrem dziecka