Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Umowa dożywocia nie wyłącza ani nawet nie ogranicza możliwości zbycia obciążonej dożywociem nieruchomości, toteż sprzedaż nieruchomości obciążonej prawem dożywocia jest możliwa. Jednakże nabywca ponosi odpowiedzialność rzeczową (z nieruchomości) jak i osobistą za wszystkie świadczenia objęte prawem dożywocia, a więc za wszystkie zobowiązania zbywcy wobec dożywotnika, nawet jeśli o obciążeniu nieruchomości dożywociem nie wiedział. Zbywca nieruchomości, z chwilą przeniesienia własności przestaje ponosić odpowiedzialność względem dożywotnika, jednakże nadal odpowiada osobiście za zobowiązania wymagalne przed zbyciem nieruchomości (art. 910 KC).
Z treści prawa dożywocia wynika fakt, iż jest ono ściśle związane z osobą uprawnionego i wygasa dopiero z chwilą jego śmierci. Jednakże art. 913§1 KC stwierdza, iż jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Do złożenia wniosku o zamianę prawa dożywocia na rentę uprawnione są obie strony stosunku dożywocia, tj. zarówno dożywotnik jak i właściciel nieruchomości. Ponadto kc nie określa powodów, z których od obu stron nie można wymagać by pozostawały nadal w bezpośredniej styczności, tak więc mogą to być również powody błahe, warunkiem jest jednak powstanie w ich wyniku sytuacji konfliktowej.
Nieruchomość obciążona prawem dożywocia może być przedmiotem egzekucji z nieruchomości. W myśl art. 1000§ 3 KPC pozostają również w mocy ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru albo nie ujawnione w ten sposób, lecz zgłoszone najpóźniej na trzy dni przed terminem licytacji, użytkowanie, służebności i prawa dożywotnika, jeżeli przysługuje im pierwszeństwo przed wszystkimi hipotekami lub jeżeli nieruchomość nie jest hipotekami obciążona albo jeżeli wartość użytkowania, służebności i praw dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia. Jednakże w wypadku ostatnim wartość tych praw będzie zaliczona na cenę nabycia. Tak, więc co do zasady ujawnione w księdze wieczystej prawo dożywocia (jak w opisanej sytuacji), pozostaje w mocy, a zobowiązania dotychczasowego właściciela nieruchomości przechodzą na nabywcę nieruchomości w drodze licytacji.