Nabycie nieruchomości obciążonej umową dożywocia

Umowa dożywocia nie wyłącza ani nawet nie ogranicza możliwości zbycia obciążonej dożywociem nieruchomości, toteż sprzedaż nieruchomości obciążonej prawem dożywocia jest możliwa. Jednakże nabywca ponosi odpowiedzialność rzeczową (z nieruchomości) jak i osobistą za wszystkie świadczenia objęte prawem dożywocia, a więc za wszystkie zobowiązania zbywcy wobec dożywotnika, nawet jeśli o obciążeniu nieruchomości dożywociem nie wiedział. Zbywca nieruchomości, z chwilą przeniesienia własności przestaje ponosić odpowiedzialność względem dożywotnika, jednakże nadal odpowiada osobiście za zobowiązania wymagalne przed zbyciem nieruchomości (art. 910 KC).

Z treści prawa dożywocia wynika fakt, iż jest ono ściśle związane z osobą uprawnionego i wygasa dopiero z chwilą jego śmierci. Jednakże art. 913§1 KC stwierdza, iż jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Do złożenia wniosku o zamianę prawa dożywocia na rentę uprawnione są obie strony stosunku dożywocia, tj. zarówno dożywotnik jak i właściciel nieruchomości. Ponadto kc nie określa powodów, z których od obu stron nie można wymagać by pozostawały nadal w bezpośredniej styczności, tak więc mogą to być również powody błahe, warunkiem jest jednak powstanie w ich wyniku sytuacji konfliktowej.

Nieruchomość obciążona prawem dożywocia może być przedmiotem egzekucji z nieruchomości. W myśl art. 1000§ 3 KPC pozostają również w mocy ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru albo nie ujawnione w ten sposób, lecz zgłoszone najpóźniej na trzy dni przed terminem licytacji, użytkowanie, służebności i prawa dożywotnika, jeżeli przysługuje im pierwszeństwo przed wszystkimi hipotekami lub jeżeli nieruchomość nie jest hipotekami obciążona albo jeżeli wartość użytkowania, służebności i praw dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia. Jednakże w wypadku ostatnim wartość tych praw będzie zaliczona na cenę nabycia. Tak, więc co do zasady ujawnione w księdze wieczystej prawo dożywocia (jak w opisanej sytuacji), pozostaje w mocy, a zobowiązania dotychczasowego właściciela nieruchomości przechodzą na nabywcę nieruchomości w drodze licytacji.