Przyszłe prawa autorskie

Odpowiedź prawnika: Przyszłe prawa autorskie

Zgodnie z art. 41 ust.1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych jeśli ustawa nie stanowi inaczej: 1) autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy; 2) nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi inaczej. Zgodnie z orzecznictwem ustawa ta nie wyłącza możliwości przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworów mających powstać w przyszłości. Jednakże taka umowa jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy nie obejmuje ona całego przyszłego dorobku twórczego autora. Zatem, powołując się na linię orzeczniczą i art. 41 ust. 3, stwierdzić można, że część umowy o treści: "INNE WARUNKI. PRAWO PIERWSZEŃSTWA. Wydawnictwo xxxx będzie miało pierwszeństwo do publikacji w języku polskim wszystkich przyszłych Dzieł rzeczonego autora, ???????????. oraz wszystkich, które napisze pod pseudonimem, jeśli by taki przyjął w przyszłości. Wydawca będzie miał 60 dni na rozważenie takiej możliwości na zasadzie wyłączności, zanim Autor zaoferuje Dzieło innym wydawcom." jest nieważna, gdyż dotyczy wszystkich utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju (tu: w języku polskim) tego samego twórcy, mających powstać w przyszłości.

Ewentualnie można takie postanowienie potraktować jako wyjątkowo niefortunne. Być może celem wydawnictwa było zobowiązania Pana do zaproponowania wydawania przyszłych książek temu właśnie wydawnictwu przy czym co do każdego przyszłego dzieła byłaby zawierana umowa o przenisienie majątkowych praw autorskich. Wykładnia tym kierunku jest jednak co najmniej ryzykowna. Z pewnością cytowane postanowienie nie doprowadzi do przeniesienia majątkowych praw autorskich, gdyż jako takie byłoby nieważne z uwagi na art 41 ust. 3 u.p.a. Ponadto wydaje się dopuszczalna interpratacja, zgodnie z którą postanowienie to reguluje sposób wykorzystania Pana osobistego prawa do decydowania o pierwszej publikacji utworu - por. art 16 u.p.a.

Jak zatem widać możliwe są co najmniej trzy interpretacja, które można poprzeć sensownymi argumentami. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się ustalenie znaczenia tego postanowienia z wydawcą i ponowna jego redakcja w sposób niebudzący wątpliwości interpretacyjnych.