Odejście pracownika do konkurencji

Odpowiedź prawnika: Odejście pracownika do konkurencji

W opisywanych sytuacjach, korzystnym dla pracodawcy byłoby zawarcie z pracownikami umowy o zakazie konkurencji - czyli umowy zakazującej pracownikowi prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy. Umowa o zakazie konkurencji może występować w dwóch rodzajach – jako umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania umowy o pracę lub umowa wprowadzająca zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Umowa o zakazie konkurencji jest uregulowana w kodeksie pracy, a jej postanowienia nie mogą być mniej korzystne niż przewidziane przepisami prawa pracy.

Umowa tak powinna być zawarta pod rygorem nieważności na piśmie.

W przypadku umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy, pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w Kodeksie pracy dotyczących odpowiedzialności materialnej pracownika. Powyższe oznacza, że naruszenie zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy powinno być zawinione – pracownik, aby ponosić odpowiedzialność materialną powinien naruszyć zakaz konkurencji „ze swej winy”. Jeżeli naruszenie zakazu konkurencji było zawinione, ale nieumyślne, to pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Natomiast, jeżeli naruszenie zakazu konkurencji było umyślne, to wówczas pracownik odpowiada za szkodę w pełnej wysokości.

Oprócz odpowiedzialności materialnej naruszenie umowy o zakazie konkurencji może skutkować również zwolnieniem w trybie natychmiastowym, jeżeli naruszenie zakazu będzie ciężkie.

Umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy można zawrzeć w przypadku, gdy pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy musi precyzować:

• okres obowiązywania zakazu oraz

• wysokość odszkodowania, które należy się pracownikowi od pracodawcy (Odszkodowanie przysługujące pracownikowi, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia, które otrzymał pracownik przed ustaniem umowy o pracę, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie to może zostać wypłacone w drodze jednorazowej wypłaty lub w miesięcznych ratach).

Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać z upływem terminu na jaki umowa została zawarta.

Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody. Tutaj naprawienie szkody będzie następowało na podstawie odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu cywilnego. Zasadniczo więc pracownik będzie zobowiązany do naprawienia szkody w pełnej wysokości.

Czyny opisywane w pytaniu można oceniać na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jednym z czynów nieuczciwej konkurencji, wskazanym w art. 11 ustawy, jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Przepis ten stosuje się także do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego przez okres trzech lat od jego ustania, chyba, że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Z powyższego wynika, iż samo przejście do konkurencji nie stanowi jeszcze czynu nieuczciwej konkurencji. Aby dany czyn stanowił czyn nieuczciwej konkurencji, konieczne jest przekazywanie, ujawnianie lub wykorzystywanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:  

• zaniechania niedozwolonych działań,  

• usunięcia skutków niedozwolonych działań,  

• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,  

• naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,  

• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,  

•  zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony. 

Należy jednak pamiętać, iż w razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji, sąd, na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.