Odmowa pracy w nadgodzinach

Pytanie klienta:

""Około godziny 17:00 w piątek tester znalazł błąd w programie komputerowym, który tego dnia miał być dostarczony do klienta. Kierownik poprosił programistę o pozostanie w biurze i poprawienie błędu. Pracownik pracował tego dnia już 10 godzin. Pracownik odmówił wykonania polecenia zasłaniając się zmęczeniem i poszedł do domu. Wcześniej zaproponował wykonanie pracy wieczorem (co oznaczałoby konieczność przetestowania w nocy lub w sobotę rano, więc opóźnienie dostawy software\'u).Czy pracownika można ukarać upomnieniem na piśmie?""

Odpowiedź prawnika:

 

Kara upomnienia z art. 108 par. 1 Kodeksu pracy może być stosowana w razie nieprzestrzegania przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Jest to katalog zamknięty i stanowi wyłączne podstawy wymierzenia kary upomnienia. Niewykonanie przez pracownika polecenia służbowego zgodnego z prawem i dotyczącego pracy może być zakwalifikowane jako naruszenie ustalonego porządku pracy, o jakim mowa w art. 108 par. 1 Kodeksu pracy.

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pracy w godzinach nadliczbowych, czyli ponad dobowy wymiar czasu pracy pracownika, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, w dwóch przypadkach:

  1. konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii

  2. szczególnych potrzeb pracodawcy.

Konieczność naprawy błędu w programie, który stanowił zamówienie od Klienta Państwa firmy i należało dostarczyć go w dniu wykrycia tego błędu, może stanowić szczególną potrzebę pracodawcy i tym samym może być przedmiotem polecenia, wydanego pracownikowi.

Pomimo iż z art. 108 k.p. nie wynika jasno, że uchybienie pracownika poleceniom pracodawcy musi być działaniem zawinionym i bezprawnym, orzecznictwo przyjmuje, że jest to jednak przesłanka zastosowania kary. Wymierzenie kary upomnienia uzasadnione jest nawet w przypadku niewielkiego stopnia winy.

Liczba godzin nadliczbowy przepracowanych na podstawie art. 151 par 1 pkt 2 (szczególne potrzeby pracodawcy) nie może przekroczyć 150 godzin w roku kalendarzowym.