Odwołanie darowizny

Odpowiedź prawnika: Odwołanie darowizny

Kodeks cywilny stanowi, że darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.

Kodeks cywilny stanowi również kiedy darczyńca nie może odwołać wykonanej darowizny. Darowizna bowiem nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przebaczenie nie miało miejsca. Istnieje jednak przeszkoda w skutecznym odwołaniu darowizny przez darczyńcę i tak darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że przez pojęcie rażącej niewdzięczności należy rozumieć tylko takie czynności obdarowanego (działania lub zaniechania), które są skierowane przeciwko darczyńcy z zamiarem nieprzyjaznym. Chodzi tu przede wszystkim o popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy (zarówno przeciwko życiu, zdrowiu i czci, jak i przeciwko mieniu) oraz o naruszenie przez obdarowanego obowiązków wynikających ze stosunków osobistych łączących go z darczyńcą (np. odmowa udzielenia pomocy w czasie choroby, mimo oczywistej możliwości). 

Treść i zakres zwrotu oraz rozliczeń związanych z odwołaniem darowizny zależy od stopnia, w jakim darowizna została wykonana oraz od stanu zużycia lub utraty uzyskanych w drodze darowizny korzyści. Jeżeli własność przedmiotu darowizny nie przeszła na osobą trzecią (synowie obdarowanego), obdarowany ma obowiązek wydać ten przedmiot darczyńcy (spadkobiercy darczyńcy) i przenieść na niego własność. Jeżeli chodzi o nieruchomość, ma więc obowiązek zawrzeć umowę notarialną przenoszącą własność nieruchomości na darczyńcę.

Obdarowanemu wolno bez uzgodnienia z darczyńcą wykonywać swe uprawnienia właścicielskie w stosunku do darowanego mu dobra np. darować dalszym osobom. Aktów wykonywania tych uprawnień nie można rozpatrywać w kategoriach rażącej niewdzięczności. Kodeks cywilny stanowi jednak, że jeżeli ten, kto uzyskał korzyść majątkową tytułem darowizny od innej osoby, rozporządził korzyścią na rzecz osoby trzeciej bezpłatnie (dalsza darowizna), obowiązek wydania korzyści przechodzi na tę osobę trzecią (synów).

Reasumując, wuj musi udowodnić, że zachodzi lub zachodziła niewdzięczność obdarowanego (a nie synów), czyli Państwa ojca względem wuja. Poza tym nie może upłynąć więcej niż rok od dowiedzenia się o tym fakcie przez wuja.