Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Wyłączne prawo autorskie, ukształtowane według modelu własnościowego, doznaje pewnych
ograniczeń ze względu na interesy ogółu. Ograniczenia te wynikają z przepisów o tzw.
dozwolonego użytku. Zagwarantowanie szerokiego i szybkiego dostępu ogółu do dóbr kultury nie
może się jednak odbywać kosztem twórców. Przepisy te stanowią równowagę między
indywidualnymi interesami podmiotów uprawnionych z tytułu prawa autorskiego a interesami
społecznymi (Elżbieta Traple - op. cit.).
Dozwolony użytek uregulowany został w art. 23 - 35 prawa autorskiego i dzieli się na prywatny i
publiczny. Dozwolony użytek prywatny stanowi, iż bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie
korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego (art. 23 ust. 1
prawa autorskiego). Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych
egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności
pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego (art. 23 ust. 2 prawa autorskiego).
Natomiast dozwolony użytek publiczny przejawia się w wolności rozpowszechniania m.in. w
dostępie bibliotek do poszczególnych utworów, prawie cytatu, itd.
Jak wskazuje Elżbieta Traple: „Przepisy o dozwolonym użytku, wprowadzające wyjątki w sferze
bezwzględnych praw autorskich, podlegają ścisłej interpretacji i nie można ich stosować w drodze
analogii. Ewentualne wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść autora i uznać, że określona sfera
eksploatacji, która nie jest wyraźnie wyłączona, wymaga jego zezwolenia."