Potrącenie wzajemnych wierzytelności

Odpowiedź prawnika: Potrącenie wzajemnych wierzytelności

Przytoczone artykuły kodeksu cywilnego regulują instytucje tzw. potrącenia

Art.498.§1.Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

§2.Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Art.499.Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Zgodnie z treścią art. 498 KC każdy podmiot prawa cywilnego może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności innego podmiotu, gdy spełnione są łącznie następujące przesłanki pozytywne:

1) dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami (wzajemność wierzytelności);

2) przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku (jednorodzajowość wierzytelności);

3) obie wierzytelności są wymagalne (wymagalność roszczeń);

4) obie wierzytelności mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym (zaskarżalność wierzytelności).

Przesłankę wzajemności wierzytelności (albo inaczej tożsamości stron) pojmuje się na gruncie instytucji potrącenia jako sytuację, w której dana osoba jest wierzycielem i równocześnie dłużnikiem innej osoby i vice versa, a więc gdy między tymi osobami występują wierzytelności, które można określić jako przeciwstawne albo krzyżujące się, nie oznacza to, że owe wzajemne długi powstały w jednego tytułu prawnego, mogą one być względem siebie dłużnikami z różnych „przyczyn prawnych”.

Oświadczenie woli składane drugiej stronie przez potrącającego jest tzw. oświadczeniem prawo kształtującym. Ma ono charakter jednostronnej czynności prawnej, co przede wszystkim oznacza, że można jej dokonać bez zgody drugiej strony, w tym przypadku bez Pani zgody. Brak zgody ma swoje racjonalne uzasadnienie, gdyż żadna ze stron nie może być wskutek tej czynności pokrzywdzona, skoro spłaca swój dług. W sytuacji gdy Pani wierzytelność jest wyższa, to oczywiście będzie Pani mogła dochodzić ową nadwyżkę pozostałą po potrąceniu na zwykłych zasadach.

W przedmiocie kosztów egzekucyjnych, należy wskazać na istnienie następującego artykułu Kodeksu Postępowania Cywilnego:

Art.770.Dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty ściąga się wraz z egzekwowanym roszczeniem. Koszt egzekucji ustala postanowieniem komornik, jeżeli przeprowadzenie egzekucji należy do niego. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi.

W postępowaniu egzekucyjnym dłużnika obciążą koszty egzekucji (tj. opłata egzekucyjna i wydatki) tylko w wypadku, gdy egzekucja okazała się niezbędna i celowa. Jeśli dobrze rozumiemy zaistniały stan, to współwłaściciel egzekwował swoje świadczenie zanim Pani wystąpiła ze swoim, a więc w czasie gdy potrącenie nie wchodziło jeszcze w grę. Należy więc uznać, że dotychczasowe koszty były niezbędne i celowe dla dochodzenia przysługującej mu wierzytelności, jako takie obciążają Panią ( o czym stanowi art. 770 KPC) i mogą być doliczone do potrącanej wierzytelności.