Pożytki

Odpowiedź prawnika: Pożytki

Zgodnie z art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Współwłaścicielowi przysługuje prawo do przypadającej na niego części pożytków i przychodów także wtedy, gdy nie przyczynił się własnym działaniem do ich powstania, a nawet wtedy, gdy rzecz znajduje się w posiadaniu innego współwłaściciela (tak orz. Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 10 września 1992 r., ACr 319/92, „Przegl. Orzecz. SA w Gdańsku" 6/92, zob. też Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 21 lutego 2008 r., sygn. akt III CSK 274/2007, LexPolonica nr 2037071). Należy jednak zwrócić uwagę, że art. 207 k.c. ma zastosowanie wtedy, gdy współwłaściciele inaczej nie postanowili, jest to bowiem przepis dyspozytywny. Zasada podziału pożytków i przychodów według wielkości udziałów nie ma zastosowania, gdy współwłaściciele zawarli umowę o podział nieruchomości do korzystania (quoad usum) i każdy z nich korzysta na zasadzie wyłączności z określonej fizycznie części nieruchomości (tak orz. SN z 8 stycznia 1980 r., sygn. akt III CZP 80/79, LexPolonica nr 296476, oraz S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2009 : Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 560). Jeżeli posiadacz jest w stanie udowodnić, że w ramach dokonanego przez współwłaścicieli podziału do korzystania jest uprawniony do pobierania pożytków z całej nieruchomości, art. 207 nie będzie miał zastosowania - zastosowanie znajdą natomiast uzgodnienia współwłaściceli. Jeżeli taki podział nie został przeprowadzony, to, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego w uchwale z 28 września 1963 r., (sygn. akt III CO 33/62, LexPolonica nr 355785) „każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby wszyscy współwłaściciele podjęli w ramach zarządu rzeczą wspólną decyzję co do odmiennego, aniżeli to przewiduje ustawa, sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, przy uwzględnieniu uzasadnionych interesów żądającego i pozostałych współuprawnionych. Taka decyzja może min. polegać właśnie na wydzieleniu wszystkim lub niektórym współwłaścicielom części rzeczy do wyłącznego użytku.

W razie odmowy podjęcia takiej decyzji lub podjęcia decyzji krzywdzącej, sąd może wydać odpowiednie orzeczenie na podstawie przepisów art. 82-85 pr. rzecz. (obecnie art. 199-204 k.c. - przyp. red.)". Podstawę do przeprowadzenia przez sąd podziału quoad usum  stanowią art. 199 zdanie drugie i art. 201 zdanie drugie k.c. (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 29 listopada 2007 r., sygn. akt III CZP 94/2007, LexPolonica nr 1748040). Wobec tak długiego posiadania nieruchomości istnieje również możliwość, że doszło do zasiedzenia udziałów pozostałych współwłaścicieli, a więc nabycia ich własności (art. 172 i n k.c.). Konieczne do tego jest nieprzerwane posiadanie pozostałych udziałów (a więc nie kwestionowane przez pozostałych współwłaściceli) przez okres 30 lat. Posiadanie to musi być samoistne, tzn. posiadacz musi posiadać rzecz jak właściciel. Wykazanie tych okoliczności obciąża tego, kto domaga się zasiedzenia. Zasiedzenie następuje z mocy prawa z chwilą upływu okresu niezakłóconego posiadania samoistnego, jednakże w celu uzyskania dowodu nabycia własności należy wnieść do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na położenie nieruchomości wniosek o stwierdzenie zasiedzenia. W celu uzyskania dodatkowych wiadomości o postępowaniu w tej kwestii odsyłamy do zamieszczonego na naszej stronie artykułu pt. "Postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia".