Czas pracy pracownika mobilnego D2D - kiedy rozpoczyna się i kończy praca door-to-door

Pytanie klienta:

""Kiedy wykonuje pracę pracownik, sprzedający produkty w systemie D2D (door to door)?""

Odpowiedź prawnika:

TL;DR: Zgodnie z najnowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego, czas pracy pracownika D2D rozpoczyna się z momentem wyjazdu z domu lub siedziby pracodawcy, a kończy po powrocie. Wszystkie przejazdy między klientami są częścią czasu pracy, niezależnie od tego, czy pracownik w tym czasie wykonuje czynności merytoryczne.

Aktualne stanowisko prawne w 2025 roku

Pracownik sprzedający produkty w systemie door-to-door (D2D) jest typowym pracownikiem mobilnym, czyli osobą wykonującą pracę w różnych miejscach zlokalizowanych na określonym obszarze geograficznym. Charakterystyczną cechą takiej pracy jest stałe przemieszczanie się między miejscami świadczenia usług.

Ważne: Najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego z 2021-2024 roku znacząco zmieniło sposób interpretacji czasu pracy pracowników mobilnych, rozszerzając go o wszystkie niezbędne przejazdy.

Kiedy rozpoczyna się czas pracy pracownika D2D?

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 24 lutego 2021 r. (sygn. III PSKP 4/21), czasem pracy pracownika mobilnego jest:

Moment rozpoczęcia: Z chwilą opuszczenia domu lub siedziby pracodawcy w celu udania się do pierwszego klienta
Przejazdy między klientami: Cały czas przemieszczania się między poszczególnymi miejscami świadczenia pracy
Moment zakończenia: Po powrocie do domu lub siedziby pracodawcy po wykonaniu ostatniego zlecenia

Zasady rozliczania czasu pracy w systemie D2D

Co wlicza się do czasu pracy?

Na podstawie art. 128 § 1 Kodeksu pracy oraz ustalonego orzecznictwa, do czasu pracy pracownika D2D zalicza się:

  • Czas przejazdów - bez względu na środek transportu (własny, służbowy, publiczny)
  • Czas oczekiwania na klientów w wyznaczonych miejscach
  • Czas prezentacji produktów u klientów
  • Czas powrotu z ostatniego miejsca pracy

Przed zmianą orzecznictwa (do 2021 r.)

Czas pracy liczony od momentu stawienia się u pierwszego klienta do zakończenia pracy u ostatniego klienta. Dojazd do pierwszego miejsca pracy traktowany analogicznie do dojazdu do stacjonarnego miejsca pracy.

Aktualne stanowisko (od 2021 r.)

Czas pracy obejmuje cały okres pozostawania w dyspozycji pracodawcy, włączając wszystkie niezbędne przejazdy. Pracownik mobilny pozostaje w dyspozycji pracodawcy od momentu wyjazdu do powrotu.

Kluczowe orzeczenia Sądu Najwyższego

Wyrok SN z 24 lutego 2021 r. (III PSKP 4/21) jednoznacznie stwierdził, że:

"Jeżeli więc immanentną cechą obowiązków pracowniczych jest bezpośredni kontakt z kontrahentem, co wiąże się z obowiązkiem przejazdu pracownika do siedziby tego kontrahenta (innego miejsca spotkania), to nie można uznać, że pracownik mobilny, prowadząc samochód służbowy, nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy, nie wykonując w tym czasie obowiązków służbowych, gdyż w ramach obowiązków powierzonych
pracownikowi mieszczą się tylko czynności ściśle związane z zakresem jego obowiązków"

Praktyczne implikacje dla pracodawców i pracowników

Ewidencja czasu pracy

Pracodawcy zatrudniający pracowników D2D muszą prowadzić szczegółową ewidencję czasu pracy, uwzględniającą:

Godzinę wyjazdu z domu lub siedziby pracodawcy
Trasy i przejazdy między poszczególnymi klientami
Godzinę powrotu po zakończeniu ostatniej wizyty
Przerwy w pracy i ich charakteristykę

Rozliczanie nadgodzin

Zgodnie z nowymi standardami, jeśli łączny czas pracy pracownika D2D (włączając przejazdy) przekracza normy określone w art. 129 Kodeksu pracy (8 godzin na dobę, przeciętnie 40 godzin tygodniowo), przysługuje mu wynagrodzenie za godziny nadliczbowe.

Uwaga: W przypadku pracowników mobilnych D2D szczególnie ważne jest prawidłowe planowanie tras i harmonogramów, aby unikać systematycznego przekraczania norm czasu pracy.

Zmiany w 2025 roku

Od 1 lutego 2025 roku obowiązują dodatkowe zmiany wpływające na organizację pracy:

  • Wigilia (24 grudnia) stała się dniem ustawowo wolnym od pracy
  • Łączna liczba dni wolnych od pracy w 2025 roku: 14 świąt + niedziele
  • Wymiar czasu pracy w 2025 roku: 2000 godzin (250 dni roboczych)

Wpływ na pracowników mobilnych

Nowe dni wolne od pracy oznaczają konieczność dostosowania harmonogramów pracy pracowników D2D oraz przeliczenia:

  • Współczynników urlopowych
  • Dodatków za pracę w porze nocnej
  • Wymiarów czasu pracy w poszczególnych miesiącach

Rekomendacje praktyczne

Dla pracodawców:

Wdrożenie systemu GPS - ułatwia ewidencję tras i czasu pracy
Optymalizacja tras - planowanie efektywnych tras między klientami
Szkolenia dla kadry - w zakresie nowych przepisów o czasie pracy
Aktualizacja regulaminów - dostosowanie do aktualnego orzecznictwa

Dla pracowników:

  • Prowadzenie własnej ewidencji czasu pracy i przejazdów
  • Dokumentowanie tras między klientami
  • Zgłaszanie przekroczeń norm czasu pracy
  • Znajomość uprawnień dotyczących nadgodzin
Podsumowanie: Aktualne orzecznictwo znacząco rozszerzyło definicję czasu pracy pracowników mobilnych D2D. Wszystkie niezbędne przejazdy są teraz częścią czasu pracy, co wymaga dostosowania systemów ewidencji i rozliczania przez pracodawców oraz zwiększa uprawnienia pracowników do dodatków za nadgodziny.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.