Przedawnienie roszczeń ubocznych z zastawu
Pytanie:
"Nasza spółka nabyła samochód obciążony zastawem rejestrowym na rzecz banku. Bank wystąpił z roszczeniem do nas o zaspokojenie się z samochodu ponad trzy lata temu (jest to sprawa zakwalifikowana przez Sąd jako gospodarcza). W myśl naszej interpretacji wierzytelność banku przedawniła się, lecz w myśl art. 317 kc może bank nadal dochodzić zaspokojenia z rzeczy obciążonej, z czym się zgadzamy. Jednak bank oświadczył (o czym dowiedzieliśmy się w pozwie dopiero teraz po upływie trzyletniego terminu od pierwszego żądania banku), iż żąda także opłaty za bezumowne korzystanie z rzeczy obciążonej zastawem, od momentu przejęcia go na własność, czyli za ostatnie sześć miesięcy. Czy biorąc pod uwagę art. 317 kc roszczenia banku o zapłatę za bezumowne korzystanie z rzeczy jest zasadne? Czy w myśl art. 317 kc, roszczenie banku o zapłatę za bezumowne korzystanie z rzeczy można zaliczyć do pojęcia "świadczeń ubocznych" - związanych z wierzytelnością zabezpieczoną zastawem - a w związku z tym możemy bronić się zarzutem przedawnienia roszczeń o zapłatę za bezumowne korzystanie z rzeczy obciążonej zastawem?"
Odpowiedź prawnika: Przedawnienie roszczeń ubocznych z zastawu
Jak już wskazano w pytaniu zgodnie z art. 317 kc przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem nie narusza uprawnienia zastawnika do uzyskania zaspokojenia z rzeczy obciążonej. Przepisu powyższego nie stosuje się do roszczenia o odsetki lub inne świadczenia uboczne. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły. Ta reguła odnosi sie do zastawu sui generis z kodeksu cywilnego. Nieco inne zasady obowiązują przy zastawie rejestrowym. Tylko w sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Do ustanowienia zastawu rejestrowego potrzebna jest umowa między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów. Nie jest zatem niezbędne wydanie rzeczy wierzycielowi (zastawnikowi).
Zgodnie z ustawą o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów jeżeli umowa zastawnicza nie stanowi inaczej, zastawca (właściciel, zazwyczaj dłużnik) może korzystać z przedmiotu zastawu rejestrowego zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Zasadą jest jednak zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze sądowego postępowaniu egzekucyjnego.
Umowa zastawnicza może przewidywać zaspokojenie zastawnika przez przejęcie przez niego na własność. Przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego następuje po upływie terminu wykonania zobowiązania, które zostało zabezpieczone tym zastawem, z dniem złożenia przez zastawnika oświadczenia o przejęciu tego przedmiotu na własność. Z tym dniem jeśli czas na wykonanie zobowiązania minął bank staje się właścicielem przedmiotu zastawu bez względu na to kto jest w jego posiadaniu. Żądanie odszkodowania za bezumowne korzystanie nie jest świadczeniem ubocznym z zastawu, lecz wierzytelnością wynikająca z korzystania z rzeczy przez osobę nie będącą jej właścicielem. Świadczeniami ubocznymi, które po przedawnieniu nie mogą być dochodzone są np. odsetki. Roszczenie zaś o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie wynika bezpośrednio z zastawu. Zgodnie z art. 229 kc, roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.
Z Państwa poprzedniej korespondencji wynika, że w rejestrze zastawów znajdowało się ograniczenie w postaci zakazu zbywalności. W takim stanie rzeczy są Państwo posiadaczami w złej wierze, a zatem mogą Państwo żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel (bank) wzbogaciłby się bezpodstawnie waszym kosztem.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?