Przesunięcie słupa telekomunikacyjnego na działce.

Odpowiedź prawnika: Przesunięcie słupa telekomunikacyjnego na działce.

Niniejsza opinia prawna została sporządzona w oparciu o przepisy następujących aktów prawych:

- ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, dalej: „k.c.” (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93 ze zmianami) oraz poglądy judykatury. 

W pierwszej kolejności musi Pan ustalić, czy w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości istnieje wzmianka o istnieniu służebności przesyłu ustanowionej na rzecz zakładu telekomunikacyjnego. Jest to o tyle istotne, że pozwala na ustalenie, czy słupy zostały umieszczona na działce za zgodą właściciela, czy także posadowione są tam nielegalnie.

W przypadku, gdy w księdze wieczystej nie ma żadnej wzmianki na temat ustanowionej służebności ma Pan prawo wystosować do właściciela tychże słupów, wezwane o usunięcie tychże elementów infrastruktury, a dodatkowo wypłacenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Zgodnie z przepisem art. 551 k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności: 

Przepis art. 49 § 1 k.c. stanowi, że urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że właścicielem słupa posadowionego na Pańskiej działce jest przedsiębiorstwo telekomunikacyjne.

Należy zastanowić się jeszcze, jak długi okres czasu upłynął od posadowienia słupa na Pana działce. Jest to o tyle istotne, że zgodnie z przepisem art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. A to z uwagi na brzmienie przepisu art. 3054 k.c., który stanowi, że: do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych

Terminy zasiedzenia w przypadku nieruchomości wynoszą odpowiednio 20 lat dla posiadania nieruchomości w dobrej wierze i 30 lat dla posiadania nieruchomości w złej wierze. Nie podlega większej wątpliwości, że posadowienia słupa telekomunikacyjnego na działce, bez uzyskania uprzedniej zgody właściciela/ użytkownika wieczystego działki na takie działanie jest działaniem w złej wierze. A to z kolei oznacza, że termin zasiedzenia w takim przypadku najprawdopodobniej wynosić będzie 30 lat.

Po upływie tych 30 lat teoretycznie nie ma już szans na uzyskanie odszkodowania od przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego, a co istotniejsze przedsiębiorstwo będzie mogło wnosić o umieszczenie wzmianki w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości o zasiedzeniu służebności.

Proszę także pamiętać o tym, że przedsiębiorstwa telekomunikacyjne powołują się czasami na fakt, iż o posadowieniu słupów na nieruchomości informowały ówczesnych właścicieli nieruchomości – sama informacja, bez pisemnej zgody, nie jest w tym przypadku wystarczająca. Krótko mówiąc, informacja nie jest zgodą.

W opisanej kwestii kilkakrotnie zabierał głos Sąd Najwyższy. Powstała na tym tle dość ugruntowana, jak się wydaje, linia orzecznicza, która wskazuje na ochronę właścicieli działek. Należy jednak zauważyć, że ochrona ta nie ma charakteru bezwzględnego, gdyż Sąd Najwyższy wskazuje, że należy brać pod uwagę w podobnych spawach takie czynniki jak: interes publiczny oraz istotne znaczenie przedsiębiorstw przesyłowych w zaspokajaniu potrzeb ogółu mieszkańców.

W wyroku z dnia 6 stycznia 2005 r., sygn. III CK 129/04 SN wskazał, że najdalej idącym uprawnieniem właściciela jest żądanie usunięcia lub przesunięcia urządzeń, jeśli utrudniają lub uniemożliwiają korzystanie z działki. Taka sytuacja będzie miała miejsce, jak się wydaje w Pana przypadku, gdyż posadowienia słupa w takim miejscu uniemożliwia zrealizowanie zamierzenia inwestycyjnego, jakim jest budowa przydomowej oczyszczalni ścieków. Sąd stwierdził wówczas, że ktoś, kto nie ma uprawnienia pozwalającego na ingerowanie w cudzą nieruchomość, a jego ingerencja spowodowała trwałe ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, nie może powoływać się dla utrzymania tego stanu rzeczy na zasady współżycia społecznego. W uzasadnieniu wyroku dość wyraźnie podkreślono jednak, że uprawnienia właściciela nieruchomości, z zasady mają pierwszeństwo, jednak nie oznacza, to że w każdym czasie i w każdej sytuacji właściciel może domagać się usunięcia lub przesunięcia urządzeń. Takie zracjonalizowane stanowisko należy podzielić.

Wyjątkowo, jak wskazał w wyroku z dnia 22 kwietnia 2005 r., sygn. II CK 594/04 SN wskazał, że jest dopuszczalne, pod pewnymi warunkami, przesunięcie urządzeń przesyłowych, nawet w sytuacji gdy przedsiębiorstwo miało zgodę właściciela nieruchomości na posadowienie urządzeń na wskazanej działce.

Bez wątpienia w Pana przypadku doszło do ograniczenia prawa własności, nie jest Pan w stanie w dowolnie wybrany przez siebie sposób zagospodarować swojej nieruchomości, ma Pan więc prawo domagać się usunięcia lub przesunięcia słupów telekomunikacyjnych.

Do przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego może Pan wystosować wezwanie do usunięcia naruszenia, opierając podstawę swojego roszczenia o przepis art. 222 § 2 k.c., który stanowi, że przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. W piśmie tym należy zakreślić termin, w jakim ma zostać usunięta lub przesunięta infrastruktura, a także wezwać przedsiębiorstwo do wskazania, w terminie 14 dni lub dłuższym (w zależności od tego, jak Pan zechce), kiedy zostaną dokonane te zmiany, pod rygorem skierowania sprawy do rozpoznania przez sąd właściwy z uwagi na miejsce położenia nieruchomości.

Jak już zostało wspomniane na początku, ma Pan także prawo domagać się wypłacenia odszkodowania za bezumownego korzystanie z nieruchomości, jednak nie dłużej niż za 10 lat, o ile poprzedni właściciel scedował na Pana prawo do domagania się roszczenia w tym zakresie. W innym wypadku, odszkodowania może się Pan domagać za okres 3 lat, a więc za okres, w jakim jest Pan właścicielem nieruchomości. Wydaje się jednak, że w tym wypadku odszkodowanie nie będzie wysokie.

Podsumowanie: