Rezygnacja ze studiów a obowiązek zapłaty czesnego

Odpowiedź prawnika: Rezygnacja ze studiów a obowiązek zapłaty czesnego

Z uwagi na powszechność umów zawieranych w zakresie usług edukacyjnych większość szkół zawiera umowy w formie pisemnej. Jest to typowa umowa adhezyjna, której warunków konsument (uczeń, student, uczestnik kursu) nie negocjuje, nie ma na nie wpływu. Może albo podpisać umowę, albo poszukać innej szkoły czy organizatora kursu. Nie ma też żadnych szczególnych przepisów, które chroniłyby konsumenta w umowach o świadczenie usług edukacyjnych. Tym bardziej przed podpisaniem konsument powinien bardzo dokładnie przeczytać zarówno umowę, jak i dołączony do niej regulamin, bowiem od zapisanych tam warunków zależą prawa i obowiązki stron umowy.

W niniejszej sprawie znaczenie ma art. 385¹ § 1 kodeksu cywilnego (dalej - k.c.) stanowiący że: postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W świetle powyższego zwracamy jeszcze uwagę na brzmienie art. 385³ pkt 12) i 13) k.c. zgodnie z którymi: w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które w szczególności:

12) wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie nie spełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania,  

13) przewidują utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy.  

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że w instytucje świadczące usługi edukacyjne, często stosują w umowach tzw. klauzule niedozwolone. Postanowienia, zwane też często w doktrynie abuzywnymi, to te które w swojej treści odpowiadają zacytowanym wyżej punktom 12) i 13), a także inne, nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem, a w swej istocie kształtujące jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi elektroniczny rejestr klauzul niedozwolonych dostępny za pośrednictwem strony internetowej: http://www.uokik.gov.pl/rejestr_klauzul_niedozwolonych2.php. Przykładowe wpisy zaczerpnięte ze wskazanego rejestru, mające znaczenie dla odpowiedzi na zadane pytanie, zamieszczamy poniżej:  

• Numer wpisu: 1260; Data wyroku: 2006-07-26; Zachodnia Wyższa Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych w Zielonej Górze: "Student skreślony z trakcie semestru z listy studentów ma obowiązek wnieść należne czesne oraz pozostałe opłaty za ten semestr w pełnej wysokości"

• Numer wpisu: 835; Data wyroku: 2006-04-06; Uczelnia Zawodowa Zagłębia Miedziowego w Lubinie: „W przypadku przerwania studiów w trakcie semestru, student zobowiązany jest do zapłacenia czesnego za cały semestr, a czesne zapłacone nie podlega zwrotowi”

• Numer wpisu: 833; Data wyroku: 2006-04-06; Uczelnia Zawodowa Zagłębia Miedziowego w Lubinie: „Czesne nie podlega zwrotowi, jeżeli student w trakcie semestru przerwał studia”