Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie

Odpowiedź prawnika: Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie

Zgodnie z art. 922 k.c. dziedziczeniu podlegają wszystkie prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. Tworzą one tzw. masę spadkową.

W przypadku, gdy pomiędzy małżonkami obowiązuje ustrój majątkowej wspólności małżeńskiej, powstają 3 odrębne majątki: Majątek wspólny małżonków, oraz majtki osobiste każdego z małżonków. W przypadku śmierci jednego z małżonków w skład masy spadkowej po nim wchodzi jego majątek osobisty oraz udział, jaki mu przysługiwał w majątku wspólnym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wprowadza w tym zakresie domniemanie, iż udział małżonków w majątku wspólnym jest równy – art. 43 § 1 k.r.o.

W Państwa sytuacji nie doszło do powstania majątku wspólnego. Zatem w przypadku śmierci jednego z małżonków w skład masy spadkowej po nim wejdzie jedynie jego majątek osobisty. Dodatkowo należy zauważyć, iż jeżeli zakupią Państwo jakąś rzecz wspólnie, tzn. przy użyciu środków finansowych to rzecz ta będzie przedmiotem Państwa współwłasności w częściach ułamkowych w takim stosunku, w jakim Państwo ponieśli koszty jego zakupu. Udział w prawie własności w tym przypadku będzie wchodził do masy spadkowej po zmarłym małżonku.

Dla określenia jakie znaczenie ma rodzaj ustroju majątkowego małżeńskiego na dziedziczenie należy wskazać, iż kwestia ta zależy od składników znajdujących się wkonkretnych majątkach. W Państwa przypadku każde z małżonków nabywa prawa majątkowe do własnego majątku osobistego. Zatem w przypadku śmierci Pani męża, jego spadkobiercy będą dziedziczyli jedynie to co nabył on w trakcie życie za swoje pieniądze.

W przypadku ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej pieniądze z wynagrodzenia za pracę czy z działalności gospodarczej wchodzą do majątku wspólnego małżonków. Zatem rzeczy zakupione z ta te pieniądze również wchodzą w skład majątku wspólnego. Oznacza to, iż nawet jeżeli wszystkie rzeczy należące do majątku wspólnego zostały zakupione z pieniędzy zarobionych przez męża to i tak małżonkowie są ich współwłaścicielami po połowie (zgodnie z domniemaniem). Oznacza to w konsekwencji, iż tylko połowa majątku wspólnego wchodzi w skład masy spadkowej po jednym z małżonków.

Różnica polega zatem na tym, iż w chwili śmierci jednego z małżonków inny będzie skład masy spadkowej jeżeli w małżeństwie obowiązywała wspólność majątkowa a inny będzie skład tej masy w przypadku rozdzielności majątkowej.

W przypadku ustroju wspólności majątkowej powstają problemy z określeniem jakie przedmioty majątkowe wchodzą w skład majątku wspólnego lub spadkobiercy dążą do obalenia domniemania równości udziałów w majątku wspólnym małżonków w celu powiększenia masy spadkowej. Natomiast w przypadku rozdzielności majątkowej mogą z kolei powstać problemy z określeniem udziałów w prawie własności konkretnych przedmiotów nabytych wspólnie przez małżonków za środki pochodzące z ich majątków osobistych.

W kwestii rent i emerytur należy stwierdzić, iż są to prawa przysługujące zmarłemu osobiście. Zatem nie podlegają one w ogóle dziedziczeniu na mocy wyłączenia z art. 922 § 2 k.c. Natomiast fakt ustanowienia rozdzielności majątkowej nie wpływa na prawo do ustalenia renty rodzinnej po zmarłym małżonku.

W odniesieniu do środków zgromadzonych w OFE, zgodnie z art. 131 Ustawy o organizacji i funkcjonowaniu otwartych funduszy emerytalnych, jeżeli w chwili śmierci członek otwartego funduszu pozostawał w związku małżeńskim, fundusz dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego na rachunek małżonka zmarłego w otwartym funduszu, w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. Wobec powyższego przy istnieniu rozdzielności majątkowej całość środków przekazywanych jest od razu osobom wskazanym przez zmarłego członka OFE jako beneficjenta.