Rozwód a podział majątku wspólnego małżonków

Odpowiedź prawnika: Rozwód a podział majątku wspólnego małżonków

Podział majątku wspólnego małżonków może nastąpić jeszcze w czasie trwania małżeństwa w drodze umownego wyłączenia wspólności poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego. W razie umownego wyłączenia wspólności każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później (rozdzielność majątkowa). Ustanie między małżonkami wspólności majątkowej małżeńskiej następuje również w wypadku orzeczenia rozwodu przez sąd. Z chwilą orzeczenia rozwodu, wszystkie aktywa należące poprzednio do obojga małżonków wspólnie, stają się ich współwłasnością w częściach równych (po połowie), ponieważ małżonkowie z mocy ustawy mają równe udziały w majątku wspólnym. Nie istnieje więc ryzyko, że nie otrzyma Pani należnej jej kwoty z majątku wspólnego, skoro połowa tego majątku jest Pani własnością z mocy prawa. Jedynie w wypadku, gdyby drugi z małżonków zażądał ustalenia udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku może dojść do ustalenia przez sąd, że małżonkowie mają różne udziały w majatku wspólnym (np. 1/3 majątku wspólnego przypada jednemu z małżonków, a 2/3 tego majątku - drugiemu z nich). Sytuacja taka występuje jednak sporadycznie, ponieważ przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Zazwyczaj zatem, w wyniku rozwodu byli małżonkowie otrzymują połowę majątku, który był objęty wspólnością ustawową. Należy jednak zaznaczyć, że nie wszystkie prawa majątkowe wchodzą do majątku wspólnego małżonków, pewne aktywa z mocy ustawy należą do majątku odrębnego małżonka i drugi z małżonków nie jest podmiotem tych praw. Odrębny majątek każdego z małżonków stanowią: 1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej; 2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił; 3) przedmioty majątkowe nabyte ze środków uzyskanych w zamian za przedmioty wymienione w dwóch punktach poprzedzających; 4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków; 5) przedmioty majątkowe służące do wykonywania zawodu, jeżeli zostały nabyte ze środków należących do odrębnego majątku małżonka wykonywającego ten zawód; nie dotyczy to jednak przedmiotów służących do prowadzenia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa; 6) prawa niezbywalne; 7) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; 8) wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub za inne usługi świadczone osobiście przez jednego z małżonków; 9) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków; 10) prawa autorskie twórcy, prawa twórcy wynalazku, wzoru lub projektu racjonalizatorskiego.

Inne przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (w szczególnosci wynagrodzenie za pracę, dochody z majątku wspólnego i odrębnego) stanowią dorobek małżonków, wchodzą do majątku wspólnego małżonków i po orzeczeniu rozwodu przysługują małżonkom w częściach równych. Podział majątku objętego przed orzeczeniem rozwodu wspólnością ustawową może nastąpić w drodze orzeczenia sądu, jak i porozumienia stron. Na wniosek jednego z małżonków sąd może dokonać podziału majątku wspólnego nawet w wyroku orzekającym rozwód, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Sądowy podział majątku wspólnego stanowi większą gwarancję, że podział nastąpi zgodnie z interesami obu stron, ponieważ skład i wartość majątku, który ma zostać podzielony, ustala sąd, natomiast umowny podział majątku jest zdecydowanie szybszy i bardziej elastyczny. Podziałowi ulega majątek, który istnieje w chwili podziału, dlatego fakt, że majątek męża uległ uszczupleniu w stosunku do poprzedniego roku nie może stanowić podstawy do przyznania Pani wyższej sumy niż połowa z aktualnie zgromadzonych środków na rachunku bankowym. Natomiast kwestia oceny dowodów należy do swobodnego uznania sądu i nie można jednoznacznie ocenić, jaki dowód sąd uzna za wystarczający, a któremu nie da wiary.