Sądowe zniesienie wspólności-ważne powody

Odpowiedź prawnika: Sądowe zniesienie wspólności-ważne powody

Zniesienie małżeńskiej wspólności ustawowej może zostać dokonane w drodze umowy lub w postępowaniu przed sądem. Zwykle postępowanie przed sądem wszczyna się, jeżeli pomiędzy małżonkami nie ma zgody, co do tego czy wspólność znieść czy nie. Pozew o zniesienie wspólności należy złożyć w sądzie rejonowym (sądzie rodzinnym) właściwym według ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków. Podstawą stosownego orzeczenia sądu są tzw. "ważne powody", których istnienie sąd będzie badał w procesie o zniesienie wspólności, podczas gdy w przypadku zniesienia umownego, nikt nie będzie interesował się powodami takiej decyzji małżonków. Instytucja zniesienia wspólności majątkowej jest fragmentarycznym rozwiązaniem w sferze kształtowania małżeńskich stosunków prawnomajątkowych, przeto w ramach tego postępowania szczególnego znaczenia nabierają prawnomajątkowe aspekty stosunków między małżonkami W postępowaniu wszczętym powództwem wytoczonym na podstawie art. 52 k.r. i o. relacje osobiste istniejące między małżonkami, czy szerzej: aspekty rodzinnoprawne istniejących między nimi stosunków, nie mogą w sposób znaczący przesądzać o istnieniu ważnych powodów zniesienia wspólności majątkowej, gdyż mogłoby to prowadzić do nieuzasadnionego utożsamiania ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r. i o. z przyczynami rozwodu lub separacji, do orzeczenia której wystarczy zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Natomiast ocena wystąpienia przesłanek określonych w art. 52 § 1 k.r. i o. wymaga poczynienia ustaleń co najmniej w odniesieniu do: wielkości majątku wspólnego, istnienia zadłużenia, jego rozmiarów i okoliczności powstania, wielkości majątku odrębnego małżonka-dłużnika i sposobu wykonywania przezeń zobowiązania, a także kwestii dotyczących utrzymania i wychowania małoletnich dzieci stron. Pamiętać przy tym należy, iż sąd jest władny dokonać zniesienia wspólności z datą wsteczną jak też może znieść przymusową wspólność spółdzielczego prawa do lokalu. Obie te rzeczy są niemożliwe w przypadku umowy. Długość postępowania jest trudna do przewidzenia, gdyż uzależniona jest od charakteru konkretnej sprawy, a przede wszystkim wzajemnego stanowiska stron. Po zniesieniu wspólności majątkowej małżonek może odpowiadać za zobowiązania powstałe w trakcie trwania tejże wspólności oraz za te zobowiązania, które zostały przez drugiego małżonka zaciągnięte po ustaniu wspólności, ale przy niewiedzy wierzyciela, że wspólność ta ustała. Odpowiedzialność będzie oczywiście ograniczona do majątku wspólnego (czy raczej do tego co wchodziło w skład tego majątku przed ustaniem wspólności). W praktyce oznacza to szczególny interes współmałżonka w informowaniu potencjalnych wierzycieli o zniesieniu wspólności.