Skutki prawne działań niezgodnych z art. 243 k.s.h

Odpowiedź prawnika: Skutki prawne działań niezgodnych z art. 243 k.s.h

Członek zarządu i pracownik spółki mogą brać udział w zgromadzeniu tylko w imieniu własnym: członek zarządu z racji pełnionej funkcji albo gdy jest wspólnikiem, pracownik - gdy jest wspólnikiem. Głos oddany przez pracownika albo członka zarządu jako pełnomocników innych wspólników jest nieważny, nie przesądza to jednak o nieważności uchwał. Stwierdzenie jej nieważności uzasadnione jest tylko wtedy, jeżeli bez oddanych nieważnie głosów uchwała nie zostałaby podjęta (tak w odniesieniu do art. 235 k.h. - obecnie art. 244 k.s.h. - Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 4 września 1997 r., I ACa 405/97, OSA 1998, nr 5, poz. 17).

Przykładowo:

Gdy do podjęcia uchwały niezbędna jest łączna liczba głosów w wysokości 50 głosów, a za daną uchwałą opowiedzą się prawidłowo reprezentowani wspólnicy posiadający taką lub większą łączną liczbę głosów - uchwała będzie ważna.

Natomiast, gdy do podjęcia uchwały niezbędne są również głosy wspólnika reprezentowanego przez członka zarządu, uchwała taka nie została skutecznie podjęta.

Trafniej byłoby jednak mówić nie o uchwale nieważnej, ale o uchwale nieistniejącej (non existens), skoro bez głosów nieważnych uchwała w ogóle nie mogłaby zaistnieć. Stąd gdy uchwała jest faktycznie nieistniejąca, należy wnosić explicite o ustalenie jej nieistnienia. Powództwo takie wytoczyć może na podstawie art. 189 k.p.c. każdy, kto ma w tym interes prawny, a powództwo o ustalenie nieistnienia uchwały nie jest ograniczone żadnym terminem. Przykładem uchwały nieistniejącej będzie sytuacja, gdy za jej przyjęciem oddano mniej głosów, niż tego wymaga ustawa albo umowa spółki, a mimo to spółka utrzymuje, że uchwała została podjęta i funkcjonuje w obrocie prawnym (M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie II) ss. 1140).

Art. 243 § 3 należy wykładać ścieśniająco, pełnomocnikiem może więc być osoba zatrudniona na stałe w spółce na podstawie innego stosunku prawnego niż stosunek pracy (np.

stały zleceniobiorca, agent handlowy na podstawie cywilnoprawnej umowy agencyjnej, a nie agencyjnej umowy o pracę), jeśli nie jest członkiem zarządu (gdyż członek zarządu nie może być pełnomocnikiem niezależnie od charakteru stosunku prawnego łączącego go ze spółką). Ponadto pełnomocnikiem może być członek zarządu spółki albo spółdzielni zależnej, a także pracownik spółki albo spółdzielni zależnej (M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, wydanie II). Innymi przedstawicielami są: rodzice, opiekunowie bądź kuratorzy osoby małoletniej albo ubezwłasnowolnionej, kurator wspólnika nieznanego z miejsca pobytu, syndyk masy upadłości wspólnika, wykonawca testamentu, kurator spadku nieobjętego (zob. K. Strzelczyk, w: Naworski J.P., Strzelczyk K.,  Siemiątkowski T., Potrzeszcz R., Komentarz do kodeksu spółek handlowych. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, pod red. R. Potrzeszcza i T. Siemiątkowskiego, Warszawa 2001, s. 477). 

W przedmiocie stwierdzenie nieistnienia uchwały oraz stwierdzenie jej nieważności, prosimy zapoznać się z treścią artykułu zatytułowanego Zaskarżanie uchwał Zgromadzenia Wspólników w spółce z o.o. i Zgromadzenia Akcjonariuszy w spółce akcyjnej