Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Niniejsza opinia prawna wydana została na podstawie przepisów: - ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Na wstępie należy wskazać, iż ocena zaistniałej sytuacji różnić się będzie w zależności od tego, czy Pan – jako konsument – dokonał zakupu od przedsiębiorcy (osoby dokonującej sprzedaży w zakresie swojej działalności gospodarczej), czy od osoby, która nie dokonała sprzedaży w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Możliwa jest także sytuacja, iż zarówno Pan, jak i sprzedawca dokonali transakcji w zakresie swojej działalności gospodarczej, z przedstawionego przez Pana opisu nie wynika jednak, by taka sytuacja miała miejsce, toteż rozważania na temat roszczeń w obrocie obustronnie profesjonalnym pominięto w niniejszej opinii.
Z dniem 25 grudnia 2014r. weszła w życie zmiana przepisów dotyczących rękojmi i gwarancji, w tym uprawnień konsumenta. O ile zatem dokonał Pan zakupu po tej dacie, zastosowanie znajdą nowe przepisy.
Zgodnie z art. 221 kodeksu cywilnego, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przedsiębiorcą zaś jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (art. 431 kodeksu cywilnego).
Rękojmia
Jeśli dokonał Pan zakupu nie od przedsiębiorcy, a od osoby nie dokonującej sprzedaży w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, przysługują Panu analogiczne uprawnienia, z zastrzeżeniem, iż nie znajdą zastosowania zasady odnoszące się do kupującego-konsumenta (m. in. zasada domniemania, iż wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego, jeżeli wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, co przerzuci na Pana ciężar udowodnienia istnienia wady w tej chwili).
Gwarancja
Istota gwarancji uregulowana została zaś w art. 577 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, określającego obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie. Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług. Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym. Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana. Warunkiem gwarancji jest jej udzielenie w formie oświadczenia gwaranta zawartego we wręczonym kupującemu dokumencie gwarancyjnym. (aczkolwiek oświadczenie gwaranta może być także wyrażone w reklamie). Zakres gwarancji kształtuje oświadczenie gwaranta, którym może być sprzedawca (tzw. gwarancja handlowa) albo producent (gwarancja fabryczna). W razie wątpliwości co do jego treści stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o gwarancji. Jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia z dnia 22 stycznia 1997 r. (I ACa 105/96), „pojęcie wady fizycznej rzeczy w rozumieniu gwarancji i w rozumieniu rękojmi nie zawsze jest tożsame. Gwarancja stanowi zapewnienie, że dana rzecz jest dobrej jakości, a w wypadku wystąpienia wady w toku zgodnej z przeznaczeniem eksploatacji, zostanie ona usunięta przez naprawę lub będzie dostarczona rzecz wolna od wad. Zatem odpowiedzialność dającego gwarancję obejmuje zwykłe funkcjonowanie rzeczy. Tymczasem jedną z postaci wadliwości przy rękojmi jest brak właściwości, o której istnieniu zapewnił sprzedający, co nie wyłącza, że dostarczona rzecz jest dobrej jakości, zgodnie z normami określającymi cechy gatunkowe i prawidłowo działa.” Podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2012 r. (V CSK 166/2011, LexisNexis nr 3854053) stwierdzono, iż „w art. 577 § 1 k.c. chodzi zatem o taką wadę, powstałą z przyczyn tkwiących w rzeczy w momencie jej wydania, która zmniejsza użyteczność rzeczy nie ze względu na cel wynikający z umowy sprzedaży, ale ze względu na cel wynikający ze zwyczajnego jej przeznaczenia”. Również w literaturze zaznacza się, iż „z istoty gwarancji wynika mianowicie, że ma ona zapewnić zdatność rzeczy do normalnego użytku, pojęcie wadliwości zatem nawiązuje do braku (zmniejszenia) tylko cech użytkowych, jakie rzecz powinna mieć zgodnie z normami i uzasadnionymi oczekiwaniami (E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002, s. 296)” 3
Uprawnień z tytułu gwarancji dochodzić należy od jej wystawcy (gwaranta) – którym może być sprzedawca albo producent. To, jakie uprawnienia przysługują kupującemu powinno wynikać z dokumentu gwarancji. Jeśli nie wynika, a została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym.
Powyższe przepisy o gwarancji znajdują zastosowanie do umów zawartych od 25 grudnia 2014r., do umów zawartych przed ta datą zastosowanie znajdą przepisy sprzed nowelizacji
Zgodnie z art. 579 kodeksu cywilnego:
Art. 579. § 1. Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.
Oznacza to, iż kupujący ma możliwość zdecydowania, z którego reżimu odpowiedzialności sprzedawcy korzysta, przy czym „alternatywność wyboru nabywcy istnieje przez cały czas istnienia rękojmi i gwarancji i odnosi się do kwestii, w jakim reżimie nabywca będzie realizował uprawnienia dotyczące kolejno ujawniających się wad mających przyczynę tkwiącą w rzeczy albo istniejącą w momencie nabycia rzeczy. Decyzja wyboru reżimu w odniesieniu do każdej kolejnej konkretnej wady jest definitywna (A. Brzozowski (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, 2011, s. 327). Ujawnienie się w tej samej rzeczy nowych wad w przyszłości rodzi na nowo prawo wyboru między rękojmią a gwarancją (E. Łętowska, Każda wada z osobna, Rzeczpospolita 1997, nr 12, s. 11)” 4 .
Możliwe jest zatem dokonanie przez Pana wyboru, czy dochodzić będzie Pan swoich roszczeń z tytułu rękojmi, czy z gwarancji. Aby ustalić, która z tych dwóch podstaw jest bardziej korzystna, powinien Pan zapoznać się z treścią udzielonej Panu przez sprzedawcę gwarancji, uprawnienia kupującego bowiem wynikają z treści dokumentu gwarancji.
1 Gawlik Z., Komentarz do art. 556(1) Kodeksu cywilnego[w:] Kidyba A. (red.), Gawlik Z., Janiak A., KopaczyńskaPieczniak K., Kozieł G., Niezbecka E., Sokołowski T., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, LEX, 2014)
2Gawlik Z., Komentarz do art. 559 Kodeksu cywilnego[w:] Kidyba A. (red.)…
3 Gawlik Z., Komentarz do art.577 Kodeksu cywilnego [w:] Kidyba A. (red.), Gawlik Z., Janiak A., Kopaczyńska-Pieczniak K., Kozieł G., Niezbecka E., Sokołowski T., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, LEX, 2014)
4 Gawlik Z., Komentarz do art.579 Kodeksu cywilnego [w:] Kidyba A. (red.), Gawlik Z., Janiak A., Kopaczyńska-Pieczniak K., Kozieł G., Niezbecka E., Sokołowski T., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, LEX, 2014)