Sprzedaż odzieży i biżuterii pochodzących z krajów UE w Polsce.

Odpowiedź prawnika: Sprzedaż odzieży i biżuterii pochodzących z krajów UE w Polsce.

Niniejsza opinia prawna zawiera analizę sytuacji oraz wskazanie odpowiedzi na zadane pytania w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 672, dalej u.s.d.g.), ustawy z dnia z dnia 27 lipca 2002 roku Prawo dewizowe (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. poz. 826, dalej u.p.d.), ustawy z dnia 1 kwietnia 2011 roku Prawo probiercze (Dz. U. 2011 r. nr 92, poz. 529, dalej u.p.p.), ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 1410, dalej u.p.w.p.), poglądy doktryny oraz aktualne orzecznictwo sądów polskich.

Zgodnie z regulacją u.s.d.g. Podejmowanie działalności gospodarczej na terenie Polski jest do co zasady wolne i swobodne dla każdego (art. 6 komentowanej ustawy). Jedynie przepisy powszechnie obowiązujące mogą nakładać warunki na podjęcie określonej działalności gospodarczej w postaci obowiązku wcześniejszego uzyskania pozwolenia, koncesji lub wpisu do określonego rejestru. Analiza przepisów w tym zakresie prowadzi do wniosku, że:

1. Sprowadzanie w celu handlu odzieży do Polski z krajów UE nie wymaga żadnych koncesji, pozwoleń lub wpisów do rejestrów – w tym zakresie wystarczy jedynie posiadanie aktywnej działalności gospodarczej w Polsce ze wskazaniem właściwego przedmiotu działalności (PKD). Ustawodawca nie ingeruje w formę prowadzenia sprzedaży – może Pan prowadzić sklep stacjonarny, internetowy lub inne formy handlu wedle własnego uznania. Natomiast z pewnością konieczne jest szczegółowe ustalenie obowiązków podatkowych i celnych związanych z wwozem towarów do Polski - mimo że towaru mają pochodzić w terenu UE pewne warunki obrotu towarami obowiązują – w tym zakresie powinien Pan uzyskać informacje ze strony specjalisty z zakresu prawa podatkowego.
2. W zakresie obrotu biżuterią należy wskazać:
   1.  
      1.  
         1. są oznaczone:
            • polskimi cechami probierczymi, 
            • cechami probierczymi, których obowiązek uznawania wynika z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych,
            • cechami probierczymi, na podstawie których dopuszczono wyroby z metali szlachetnych do obrotu w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Republice Turcji;
         2. posiadają świadectwo badania.
   • Zgodnie z regulacją u.p.d. (art. 2 ust. 1 pkt 13 komentowanej ustawy) złotem dewizowym i platyną dewizową jest złoto i platyna w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym i platyną dewizową są również przedmioty ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców. Z powyższego wynika, że nie można uznać za wartość dewizową złota lub platyny w stanie przerobionym w postaci wyrobów użytkowych (np. pierścionki, obrączki, łańcuszki, medaliki, krzyżyki, zegarki, papierośnice, medaliony, medale, ordery), narzędzi i aparatów (np. leczniczych, do badań naukowych), a także złomu (np. zużytych i nienadających się do naprawy przedmiotów użytkowych ze złota lub platyny). Tym samym handel biżuterią nie podpada pod prawo dewizowe i nie wymaga zakładania ściśle regulowanej działalności kantorowej.
   • Zgodnie z regulacją u.p.p. (art. 4 u.p.p.), zasadniczo, wyroby z metali szlachetnych mogą być wprowadzane do obrotu i być przedmiotem obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełniają co najmniej 1 z następujących warunków:

Z powyższego wynika, że w przypadku sprowadzania do Polski z terenu UE biżuterii z udziałem metali szlachetnych, najprawdopodobniej nie będzie Pan musiał dodatkowo ubiegać się o uzyskanie dodatkowe oznaczenia, gdyż będzie mógł Pan opierać się na wspólnotowej cesze probierczej oraz świadectwie badania (dokumencie potwierdzającym zawartość metalu szlachetnego w wyrobie). W przypadku handlu biżuterią sztuczną (bez udziału metali szlachetnych powyższe przepisy nie mają zastosowania). Poza powyższymi warunkami przepisy polskie nie przewidują innych wymogów co od obrotu biżuterią – uwagi co do prawa podatkowego oraz celnego takie same jak w przypadku handlu odzieżą.

Obrót oryginalną odzieżą oraz biżuterią łączy się ściśle z zagadnieniem praw ochronnych na znakach towarowych. Zgodnie z art. 120 ust. 1 u.p.w.p. znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Są to więc dwa zasadnicze wymogi stawiane znakom towarowym przez ustawę, aby można było je objąć ochroną wynikającą z prawa ochronnego przyznawanego przez Urząd Patentowy. Znakami towarowymi są w szczególności marki oryginalnej odzieży jak również biżuterii. Zgodnie z art. 121 u.p.w.p. na znak towarowy może zostać udzielone prawo ochronne. Prawo ochronne na znak towarowy przyznane przez Urząd Patentowy w świetle obowiązujących przepisów prawnych jest wyłącznym prawem podmiotowym, o czasowej i terytorialnej skuteczności. Wyłączność podmiotowa prawa ochronnego na znak towarowy sprowadza się najprościej rzecz ujmując do faktu, iż do korzystania z prawa ochronnego uprawnionym jest jeden podmiot lub organizacja przedsiębiorców, której zostało przyznane wspólne prawo ochronne. Zgodnie z art. 153 ust. 1 u.p.w.p. przez uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Uprawniony może także (w drodze zawartej umowy licencyjnej) upoważnić osobę trzecią do korzystania - używania znaku towarowego. Prawo wyłączne sprowadza się do tego, że znak towarowy może być używany przez uprawnionego poprzez: 

1. umieszczanie tego znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowanie i wprowadzanie tych towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie oraz składowaniu w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowanie lub świadczenie usług pod tym znakiem (art. 154 pkt 1 u.p.w.p.);
2. umieszczanie znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług (art. 154 pkt 2 u.p.w.p.);
3. posługiwanie się nim w celu reklamy (art. 154 pkt 3 u.p.w.p.).

Kluczowa dla Pana jest regulacja art. 155 u.p.w.p. Prawo ochronne do znaku towarowego podlega ograniczeniom - jednym z takich ograniczeń jest wyczerpanie prawa ochronnego. graniczenie to, ogólnie rzecz ujmując, sprowadza się do niemożliwości ingerowania przez uprawnionego z prawa ochronnego na znak towarowy w działania osób trzecich związane z towarami ze znakiem, które to uprzednio zostały wprowadzone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez uprawnionego lub za jego zgodą (art. 155 ust. 1 u.p.w.p.). W takim wypadku dochodzi do wyczerpania prawa ochronnego w zakresie krajowym, ponieważ ograniczone jest do granic Polski. Drugi niejako rodzaj wyczerpania prawa ochronnego został określony w ust. 2 art. 155 u.p.w.p., gdzie uregulowane zostało wyczerpanie w granicach terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Należy zwrócić uwagę, iż istotą wyczerpania określonego w ust. 1 art. 155 u.p.w.p. jest to, iż prawo ochronne na znak towarowy nie rozciąga się na działania dotyczące towarów ze znakiem, które polegają, jak to wskazano w ustawie w sposób przykładowy, na ich oferowaniu do sprzedaży lub dalszym wprowadzaniu do obrotu towarów oznaczonych tym znakiem, jeśli oczywiście uprzednie wprowadzenie do obrotu zostało dokonane na warunkach wskazanych powyżej. W odniesieniu do wyczerpania prawa wymienionego w ust. 2 art. 155 u.p.w.p. dookreślono jedynie, iż do takich działań należy zaliczyć również import. Jak wynika z wykładni literalnej obu przepisów ust. 1 i ust. 2 art. 155 p.w.p., działania określone w tych przepisach dokonywane po uprzednim prawidłowym wprowadzeniu do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (kraje UE oraz EFTA z wyjątkiem Szwajcarii) przez uprawnionego lub za jego zgodą, nie stanowią naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy. Wyczerpanie prawa ochronnego na gruncie wyżej wymienionych przepisów obejmuje jednak jedynie terytorium Polski i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a więc nie następuje poza granicami tego obszaru. 

Zapewne całość sprowadzanej przez Pana oryginalnej odzieży oraz biżuterii objęta będzie prawami ochronnymi producenta lub dystrybutora na dany kraj. Zakupując w EOG dany towar powinien Pan zawsze sprawdzić komu przysługuje do niego prawo ochronne. Baz danych znaków towarowych oraz podmiotów uprawnionych z tytułu praw ochronnych (ustandaryzowanych) można szukać na stronach internetowych urzędów patentowych w Polsce i Europie. Warunkiem skorzystania przez Pana z wyczerpania prawa jest dopilnowanie aby towary zakupione na terenie EOG pochodziło od podmiotu uprawnionego, a więc zostały prawidłowo wprowadzone do obrotu na terenie EOG. Tylko wtedy może Pan legalnie sprowadzać i handlować takim towarem na terenie Polski. W praktyce być może będzie miał Pan do czynienia z dystrybutorami polskimi, którzy będą twierdzić, że dysponują wyłącznym prawem do handlu danymi towarami na terenie Polski – dlatego też musi Pan zawsze dbać o udokumentowanie zakupienia towarów na terenie EOG, od podmiotu, który legalnie prowadził przedmiotowy towar na tamtejszy rynek.