Stowarzyszenie - REGON, NIP, likwidacja

Odpowiedź prawnika: Stowarzyszenie - REGON, NIP, likwidacja

Jak postanowiono w art. 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 269, poz. 2681, ze zm.): „1. Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numery identyfikacji podatkowej, zwane dalej „NIP".

2. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty niż wymienione w ust. 1, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, a w szczególności zakłady (oddziały) osób prawnych oraz płatnicy podatków; podmioty te również otrzymują NIP.

3. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają także podmioty będące, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenia zdrowotne, zwane dalej „płatnikami składek ubezpieczeniowych"; podmioty te również otrzymują NIP."

Według zaś treści art. 6 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników: „1. Podatnicy podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego obowiązani są dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu jednym z tych podatków. Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się niezależnie od zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) oraz w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257 i Nr 68, poz. 623).

2. Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych obowiązani są dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie złożenia pierwszej, od dnia wejścia w życie ustawy, deklaracji dotyczącej zaliczki na ten podatek.  

3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do podatników, którzy na mocy odrębnych przepisów są zwolnieni z obowiązku składania deklaracji na podatek dochodowy od osób prawnych.  

4. Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, niebędące podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, które:  

1) zatrudniają pracowników - dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie złożenia pierwszej, od dnia wejścia w życie ustawy, deklaracji dotyczącej zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych;  

2) nie zatrudniają pracowników - dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego w terminie miesiąca od dnia dokonania wpisu w ewidencji działalności gospodarczej lub we właściwym rejestrze.

5. Podatnicy, o których mowa w ust. 4 pkt 2, wpisani do ewidencji działalności gospodarczej lub właściwego rejestru przed dniem wejścia w życie ustawy, składają zgłoszenie identyfikacyjne w terminie 5 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.  

6. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy samodzielnie obliczają zaliczki na ten podatek lub samodzielnie opłacają go w formach zryczałtowanych, dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie złożenia pierwszej, od dnia wejścia w życie ustawy, deklaracji dotyczącej tej zaliczki albo dokonania wpłaty zryczałtowanego podatku.  

7. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych niewymienieni w ust. 6 dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż wraz ze złożeniem pierwszego, od dnia wejścia w życie ustawy, zeznania rocznego, w terminie przewidzianym do jego złożenia, z zastrzeżeniem art. 8.

8. Podatnicy będący wyłącznie podatnikami podatków stanowiących dochody budżetów gmin dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie:  

1) złożenia pierwszej deklaracji na podatek rolny, leśny lub od nieruchomości,  

2) dokonania pierwszej wpłaty podatków wymienionych w pkt 1 

- od dnia wejścia w życie ustawy.  

9. Płatnicy podatków, niepodlegający obowiązkowi ewidencyjnemu jako podatnicy, dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie przekazania do organu podatkowego pierwszej deklaracji podatkowej, do której składania obowiązani są płatnicy podatków.  

10. Płatnicy składek ubezpieczeniowych, niepodlegający obowiązkowi ewidencyjnemu jako podatnicy ani jako płatnicy podatków, dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminach przewidzianych w odrębnych przepisach dotyczących terminów zgłaszania do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego."

Jeśli więc stowarzyszenie należy do którejś z wymienionych wyżej kategorii podatników (tj. jeżeli winien uiszczać jakieś podatki czy zaliczki na podatek, to uzyskuje status podatnika i jest zobowiązany do wystąpienia o nadanie numeru identyfikacji podatkowej) bądź płatników składek ubezpieczeniowych - winno złożyć zgłoszenie identyfikacyjne NIP. W przeciwnym razie nie musi ubiegać się o nadanie NIP. Zgodnie z art. 7 par. 1 Ordynacji podatkowej, podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba rpawana lub jednostka organizacyjna niemająca sobowości prawnej, podlegająca ma mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Jeśli chodzi o podatek dochodowy, to organy podatkowe mają różne stanowiska, jaki dzień należy uważać za dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, kiedy to podmiot staje się podatnikiem. W odniesieniu do statusu podatnika, powszechnemu obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają, co do zasady, zarówno podmioty podlegające opodatkowaniu, co najmniej jednym z obowiązujących podatków, i nie zwolnione z opodatkowania w żadnym zakresie, jak i podmioty korzystające, w tym również w całości, ze zwolnień podmiotowych lub przedmiotowych. Nie ma tu też znaczenia fakt, że organizacja taka może nigdy nikogo nie zatrudnić i że jej wszystkie przychody to składki członkowskie (zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych - art. 17 ust. 1 pkt 40 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych). Lepiej więc asekuracyjnie już przy rejestracji stowarzyszenia ubiegać się o REGON, jak i NIP (tego drugiego nie uzyska bez pierwszego).

Polecamy również: Nadanie NIP-u przez Urząd Skarbowy

Stowarzyszenie może być rozwiązane przez sąd (jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem) lub na podstawie własnej uchwały. W tym drugim wypadku wyznaczani są likwidatorzy - będą nimi albo osoby wskazane w statucie, albo (jeśli statut w tym zakresie milczy) osoby wskazane w uchwale; w ostateczności będą to zaś członkowie zarządu.

Obowiązkiem likwidatora jest przeprowadzenie likwidacji w możliwie najkrótszym czasie, w sposób zabezpieczający majątek likwidowanego stowarzyszenia przed nieuzasadnionym uszczupleniem. Likwidacja stowarzyszenia polega na zakończeniu jego działalności i zaspokojeniu lub zabezpieczeniu ewentualnych wierzycieli. Likwidator w szczególności powinien:

• zawiadomić sąd o wszczęciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora, z podaniem swego nazwiska, imienia i miejsca zamieszkania,

• dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji, podając do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania likwidacyjnego, 

• po zakończeniu likwidacji zgłosić sądowi wniosek o wykreślenie stowarzyszenia z Krajowego Rejestru Sądowego.

Jeżeli likwidacja nie zostanie zakończona w ciągu roku od dnia jej zarządzenia, likwidatorzy przedstawiają przyczyny opóźnienia sądowi, który w razie uznania opóźnienia za usprawiedliwione przedłuża termin likwidacji lub zarządza zmianę likwidatorów. 

Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel określony w statucie lub w uchwale walnego zebrania członków (zebrania delegatów) o likwidacji stowarzyszenia. W razie braku postanowienia statutu lub uchwały w tej sprawie, sąd orzeka o przeznaczeniu majątku na określony cel społeczny. Koszty likwidacji pokrywa się z majątku likwidowanego stowarzyszenia.