Świadczenie opieki przez dzieci na rzecz matki
Pytanie:
"Siostry mojej żony kategorycznie odmawiają opieki nad chorą i niedołężną matką, która wymaga ciągłej całodobowej opieki - jest po wylewie. Oddanie jej do domu opieki pogorszyłoby stan jej zdrowia, ponieważ nie toleruje ona obcych sobie ludzi. Żona zmuszona jest sama opiekować się matką, co jest ponad jej siły ze względu na stan zdrowia psychicznego (była leczona psychicznie we wcześniejszych latach i do dziś pozostaje pod kontrolą lekarską) i fizycznego (jest wątłej budowy ciała). Ja nie mogę jej pomagać, bo teściowa się mnie krępuje, a w dodatku często wyjeżdżam w delegacje służbowe. Czy mogę zgłosić ten fakt do prokuratury o uchylaniu się od opieki przez córki nad chorą i niedołężną matką? Czy prokurator podejmie działania w celu zdyscyplinowania dzieci do świadczenia solidarnej opieki nad matką? W jaki sposób można je zmusić? Moje perswazje nie pomagają, a obawiam się, że żona może podupaść na zdrowiu. Czy mogę złożyć pozew do sądu o nałożenie obowiązku świadczenia solidarnie opieki przez wszystkie dzieci (czworo)? Czy mogę domagać się od nich zwrotu kosztów porady prawnej?"
Odpowiedź prawnika: Świadczenie opieki przez dzieci na rzecz matki
W art. 160 kodeksu karnego przewidziano przestępstwo kwalifikowane przez to, że na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo. Obejmuje on też zachowanie polegające na tym, że sprawca pozostawia osobę, względem której ma obowiązek troszczenia się, w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Na gruncie omawianego przepisu chodzi wyłącznie o takie działania, które stwarzają konkretne, realne i natychmiastowe zagrożenie dla życia ofiary. Wykluczona jest natomiast możliwość objęcia nim takich przypadków, w których niebezpieczeństwo wprawdzie istnieje, ale jego realizacja zależy od ewentualnych dalszych działań sprawcy bądź innych osób. W konsekwencji bardzo trudne byłoby udowodnienie popełnienia przestępstwa przez siostry lub w ogóle niemożliwe. Prokurator nie ma takich uprawnień o jakich mowa w pytaniu (do przymuszenia do opieki).
Zgodnie z art. 140 kodeksu rodzinnego spełniający roszczenia alimentacyjne ma roszczenie regresowe w stosunku do zobowiązanych w tej samej kolejności - czyli Pańska żona ma roszczenie regresowe w stosunku do sióstr. Wysokość roszczenia regresowego podlega podwójnemu ograniczeniu: z jednej strony, limituje ją wartość świadczeń spełnionych na rzecz uprawnionego przez dochodzącego roszczenia regresowego, z drugiej strony natomiast granicę roszczenia regresowego określa zakres usprawiedliwionych i podlegających zaspokojeniu potrzeb uprawnionego.
Powstaje jednak pytanie jak zmusić siostry do takiej opieki. W zasadzie nie można ich przymusić do takiej opieki. Jeśli Pana żona nie jest w stanie opiekować się swoją matką, wtedy można ustanowić opiekunkę. Koszty opieki z tym związane pokrywać należy w pierwszej kolejności ze środków uzyskiwanych przez matkę. Gdyby jednak nie wystarczały do ich pokrycia zobowiązane są jej dzieci. Jeśli jedno z nich spełnia ten obowiązek, mimo że ciąży on na wszystkich dzieciach (trzy siostry), wtedy spełniający ma roszczenie regresowe w stosunku do pozostałych. Występujący z roszczeniem regresowym nie jest obowiązany wykazać, że świadczenie spełnił na skutek orzeczenia sądowego lub umowy. Wystarczy, jeżeli powoła się na sam fakt spełnienia świadczenia, które obciążało zobowiązanego do alimentacji. Warto wysłać list polecony z informacją, że w razie niepodjęcia opieki przez poszczególne siostry zostanie ustanowiona opieka w postaci opiekunki, gdyż Pana żona nie jest w stanie wykonywać opieki w postaci fizycznej oraz pouczeniem o wspólnym ponoszeniu kosztów opieki. Takie pismo będzie miało znaczenie dowodowe. Warto też postarać się o świadka na okoliczność wysłania tego konkretnego pisma. Natomiast, jeśli nie dojdzie do żadnego postępowania przed sądem, to brak podstaw do żądania zwrotu kosztów porady prawnej.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?