Świadczenie rzeczowe na rzecz obrony

Odpowiedź prawnika: Świadczenie rzeczowe na rzecz obrony

Świadczenia rzeczowe w czasie pokoju są przedmiotem regulacji art. 208 i n. ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 241 poz. 2416).

Zgodnie z art. Art. 209. ustawy: Czas wykonywania świadczeń rzeczowych nie może przekraczać jednorazowo w przypadku pobrania przedmiotu świadczenia:

1) w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych - czterdziestu ośmiu godzin;

2) w związku z ćwiczeniami wojskowymi lub ćwiczeniami w jednostkach przewidzianych do militaryzacji - siedmiu dni;

3) w związku z ćwiczeniami w obronie cywilnej lub ćwiczeniami praktycznymi w zakresie powszechnej samoobrony - dwudziestu czterech godzin.

Nałożenie obowiązku świadczenia rzeczowego może nastąpić najwyżej trzy razy w roku, z tym że w wymiarze określonym w pkt 2 - tylko jeden raz.

Zgodnie z art. 210. ust. 1 ustawy Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) wydaje decyzję administracyjną o przeznaczeniu nieruchomości lub rzeczy ruchomej na cele świadczeń rzeczowych, w tym planowanych do wykonania w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Decyzję doręcza się posiadaczowi nieruchomości lub rzeczy ruchomej oraz wnioskodawcy na piśmie wraz z uzasadnieniem. Posiadaczowi nieruchomości lub rzeczy ruchomej oraz wnioskodawcy służy odwołanie do wojewody, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji. Decyzja ta może być zmieniona przez wojewodę również z urzędu, jeśli została wydana z naruszeniem przepisów prawa.

W decyzji można zobowiązać posiadaczy nieruchomości lub rzeczy ruchomych do wykonania tych świadczeń bez odrębnego wezwania. Co do zasady jednak (art. 211) posiadacz nieruchomości lub rzeczy ruchomej, wobec którego wydano ostateczną decyzję administracyjną o przeznaczeniu nieruchomości lub rzeczy ruchomej na cele świadczeń rzeczowych, powinien być, na wniosek organów i kierowników jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 202 ust. 1 ustawy (wojskowego komendanta uzupełnień, kierownika jednostki organizacyjnej stanowiącej bazę formowania specjalnie tworzonej jednostki zmilitaryzowanej, kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej zadania na potrzeby obrony państwa, albo właściwego organu obrony cywilnej), wezwany przez wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) do wykonania tego świadczenia.

Wezwanie takie doręcza się na czternaście dni przed terminem wykonania świadczenia z wyjątkiem przypadków, w których wykonanie świadczenia następuje w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych. Od wezwania odwołanie nie przysługuje. Wezwaniu nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności w terminie w nim określonym.

Posiadacz obowiązany oddać do używania przedmiot świadczenia w terminie i miejscu wskazanym w wezwaniu.

Ustawa nie nakłada więc w żadnym razie ograniczeń korzystania z nieruchomości w związku z przedmiotową decyzją. Co więcej, zgodnie z art. 213 ustawy, o ile posiadacz przedmiotu świadczenia wezwany do wykonania świadczenia jest obowiązany oddać go do używania w stanie przydatnym do użytku wraz z dotyczącymi go dokumentami, to biorący przedmiot świadczenia jest obowiązany używać go w sposób odpowiadający jego właściwościom i przeznaczeniu. Biorący ponosi zwykłe koszty i inne ciężary związane z utrzymaniem przedmiotu świadczenia, a poczynione przez niego wydatki lub nakłady na przedmiot świadczenia nią podlegają zwrotowi. Biorący przedmiot świadczenia jest także odpowiedzialny za jego utratę lub uszkodzenia oraz za szkody wynikłe z używania go w sposób sprzeczny z jego właściwościami lub przeznaczeniem, a także jest obowiązany zwrócić posiadaczowi przedmiot świadczenia w stanie niepogorszonym. Biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie przedmiotu świadczenia będące następstwem prawidłowego używania. Biorący jest ponadto odpowiedzialny za szkody wynikłe z niezwrócenia go w terminie oraz z tytułu napraw wykonywanych po tym terminie wskutek uszkodzeń powstałych w czasie używania go przez biorącego. Powyższe roszczenia posiadacza przeciwko Biorącemu przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu przedmiotu świadczenia.

Bardziej szczegółowo omawiane zagadnienie zostało uregulowane w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 sierpnia 2004 r. w sprawie świadczeń rzeczowych na rzecz obrony w czasie pokoju (Dz.U. z 2004 r. Nr 181 poz.1872 ). Do rozporządzenia dołączono wykaz stawek ryczałtu za używanie rzeczy - w przypadku gruntów ornych stawka dobowa ryczałtu w złotych wynosi 3,19 zł.