Zgodnie z przepisami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczeniu temu, zależnie od sytuacji, podlega się na wniosek lub z mocy ustawy. Z mocy ustawy ubezpieczeniem  wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim objęty jest rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, jeżeli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. 

Ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym również objęty jest rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny.

Rolnikiem w rozumieniu w/w ustawy jest osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia; 

Przepisy nie wymagają, by dana osoba była właścicielem gospodarstwa, nie określają też, że umowa, na podstawie której miałby objąć grunt w posiadanie, ma być umową odpłatną. Skoro więc jest Pan posiadaczem ponad 1 ha gruntów rolnych i prowadzi Pan na tym gruncie działalność rolniczą na własny rachunek (choć nie do końca jasna jest kwestia wypasu cudzego bydła), to jest Pan objęty z mocy ustawy ubezpieczeniem i powinien Pan płacić składki KRUS. Warto w tym miejscy wskazać, że w przypadku umów dzierżawy pewne znaczenie może mieć to, czy dokonane było zgłoszenie do ewidencji gruntów i budynków. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 listopada 2005 r., III AUa 2385/2004, rolnikiem w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 7 poz. 25 ze zm.) jest osoba fizyczna prowadząca na własny rachunek działalność rolniczą jako posiadacz (samoistny albo zależny) gospodarstwa rolnego położonego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu domniemywa się, że właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli dzierżawa jest zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków, prowadzi działalność rolniczą na tych gruntach (art. 6 pkt 1 i art. 38 pkt l ustawy). Brak wpisu do ewidencji będzie przemawiał raczej za domniemaniem, że działalność prowadzi właściciel tych gruntów. W przypadku umowy użyczenia problem ten nie powstaje, gdyż nie zgłasza się tych umów do ewidencji. Nie wyklucza to jednak możliwości uznania przez KRUS, a w razie sporu, wykazania, że Pan prowadzi działalność rolniczą.

Jeśli zalega Pan ze składkami od 2002 r. będzie je trzeba zapłacić razem z odsetkami liczonymi zgodnie z Ordynacją podatkową.

Zgodnie z art. 41a ustawy Prezes KRUS lub upoważniony przez niego pracownik KRUS, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego, może:

• odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub w części;

• umorzyć należności Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub części.

Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy może także, z urzędu, umorzyć część lub całość należności z tytułu składek, w przypadku ich całkowitej nieściągalności, która zachodzi, gdy:

1. w wyniku postępowania egzekucyjnego lub na podstawie posiadanych dokumentów stwierdzono, że dłużnik nie posiada źródeł dochodu i majątku, z którego można dochodzić należności, oraz brak jest możliwości przeniesienia odpowiedzialności;

2. dłużnik zmarł, nie pozostawiając majątku, z którego można by dochodzić należności, i jednocześnie nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności;

3. kwota należności nie przekracza pięciokrotnej wartości upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;

4. jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności nie uzyska się kwoty przewyższającej koszty postępowania egzekucyjnego.

Umorzenie składek powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej zostały umorzone składki, oraz powoduje umorzenie należnych Kasie kosztów upomnienia. Od należności z tytułu składek, których spłatę rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę, począwszy od następnego dnia po wpływie wniosku.