Umowa barterowa a obowiązek wystawiania faktur

Odpowiedź prawnika: Umowa barterowa a obowiązek wystawiania faktur

Zamiana, czyli barter, wymieniona była w art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50 z późn. zm.). Już na gruncie tej “starej” ustawy o VAT, z przepisu tego wynikało, że VAT podlega zamiana towarów, zamiana usług oraz zamiana usługi na towar i towaru na usługę. Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o VAT, jeżeli sprzedaż towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu od wydania towaru lub wykonania usługi. Generalnie można więc powiedzieć, że przy zamianie (barterze) o obowiązku podatkowym decyduje u każdej ze stron transakcji moment wydania towaru. Jeżeli taką transakcję realizują podmioty gospodarcze, które muszą wystawiać faktury, to obowiązek podatkowy może zostać przesunięty o siedem dni. Jeżeli następuje zamiana towarów lub usług o tej samej wartości, to każda ze stron transakcji powinna wystawić fakturę.

Ta sama zasada obowiązuje na gruncie obecnej, nowej ustawy o VAT.

Według nowej ustawy o VAT umowa barterowa podlega opodatkowaniu VAT, choć problemem może być ustalenie podstawy opodatkowania. Zamianę towarów, a także zamianę towaru na usługę i odwrotnie należy bowiem uznać za odpłatną dostawę towarów lub odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. W tym przypadku mamy bowiem do czynienia z konkretną korzyścią (wynagrodzeniem) należną za dokonane świadczenie.

Sposób opodatkowania uzależniony jest od statusu podmiotów zawierających umowę barterową. Jeśli podmioty dokonujące barteru są podatnikami VAT, każda ze stron umowy powinna naliczyć podatek należny od tej transakcji. Jeżeli jeden z kontrahentów jest zwolniony z VAT, obowiązek zapłaty podatku będzie spoczywał wyłącznie na podmiocie, który jest podatnikiem VAT.

Nie można sobie wzajemnie świadczyć usług (dostaw, robót) i nie wystawiać za to faktur, bo to fałszuje obroty firmy, wysokość podatków.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług (art. 106 nowej ustawy o VAT), podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Dotyczy to odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. 

Według rozporządzenia o fakturach fakturę wystawia się co do zasady nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. 

Według natomiast art. 19 ust. 13 pkt 4 nowej ustawy oraz art. 6 ust. 8b. pkt 4 starej ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą  otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej. W tym przypadku fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego.