Uznanie rozwodu sporządzonego w Tajlandii

Odpowiedź prawnika: Uznanie rozwodu sporządzonego w Tajlandii

Uznawanie orzeczeń rozwodowych w polskim systemie prawnym regulują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (art. 1145 – 1149 kpc). Zasadniczo orzeczenie rozwodowe polega na uznaniu w drodze postępowania, które toczy sie przed sądem okręgowym.

W Pana przypadku należy jednak wskazać na uregulowania merytoryczne dotyczące uznawania przez sądy polskie aktów rozwodowych wydanych przez inne organy niż sądy. Kwestia ta była i częściowo pozostaje nadal sporną w zakresie konfrontacji poglądów doktryny z przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z przepisem art. 1145 § 1 kpc skuteczność na obszarze Polski nie nadających się do wykonania w drodze egzekucji orzeczeń sądów zagranicznych w sprawach cywilnych, które należą w Polsce do drogi sądowej, zależy od uznania ich przez sąd polski. Oznacza to więc, iż aby akt rozwodowy wywoływał skutki prawne w polskim systemie prawnym, musi być uznany przez sąd. Kodeks wskazuje na warunki jakie powinny być spełnione aby można było uznać orzeczenie za skuteczne. Według przepisu art. 1146 § 1 kpc uznaniu podlegają orzeczenia jeśli:

1. orzeczenie jest prawomocne w państwie, w którym zostało wydane;

2. sprawa nie należy, według polskiego prawa lub umowy międzynarodowej, do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich lub sądów państwa trzeciego;

3. strona nie była pozbawiona możności obrony, a w razie nieposiadania zdolności procesowej - należytego przedstawicielstwa;

4. sprawa nie została już prawomocnie osądzona przed sądem polskim albo nie wszczęto jej przed sądem polskim powołanym do jej rozstrzygnięcia, zanim orzeczenie sądu zagranicznego stało się prawomocne;

5. orzeczenie nie jest sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej;

6. przy wydaniu orzeczenia w sprawie, w której należało zastosować prawo polskie, prawo to zostało zastosowane, chyba że zastosowane w sprawie obce prawo nie różni się w sposób istotny od prawa polskiego.

Zgodnie z powyższym, uznaniu przez sąd polski podlegają orzeczenia prawomocne w państwie w którym zostały wydane.

W doktrynie pojawił się wobec tego spór, czy takie sformułowanie przepisu art. 1145 kpc należy rozumieć literalnie (uznaniu podlegają tylko orzeczenia sądów zagranicznych) czy też należy przyjąć, że uznanie dotyczy każdego aktu organu państwa obcego, który podlega wykonaniu na innej drodze niż w toku postępowania egzekucyjnego. Ostatecznie przyjęto, że przepis ten należy interpretować rozszerzająco – uznaniu podlegają także inne akty.

W sprawie uznawania aktów (rozwodowych) wydawanych przez inne organy niż sądy wypowiedział się także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia z dnia 20 września 1983 r. (II CR 278/83) „Rzeczywiste znaczenie warunku przewidzianego w art. 1145 § 1 kpc co do tego, aby orzeczenie zagraniczne było orzeczeniem sądu, jest takie, że w wypadku gdy tak przewiduje obce prawo, może nim być również orzeczenie (akt) organu innego niż sąd. Sąd Najwyższy przychylił się więc do poglądu przyjmującego, że jeżeli system prawa obcego państwa przewiduje inny tryb dokonywania pewnych czynności prawnych – np. uzyskania rozwodu przed innym organem niż sąd - to taki akt również podlega uznaniu przez sąd polski. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Najwyższy nadto wskazał: „stwierdzenie, że orzeczenie zostało wydane w państwie, którego prawo nie uzależnia - jak polski kro - dopuszczalności rozwiązania małżeństwa od powstania między stronami zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, samo przez się nie stwarza przeszkody do uznania tego orzeczenia przez sąd polski. Odmowa bowiem uznania orzeczenia, opartego na założeniach nie znanych polskiemu prawu, może - jak powiedziano - wchodzić w grę dopiero w razie ujawnienia, że wywierałoby ono skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami obowiązującego w Polsce porządku prawnego”.

Wobec powyższego, jeżeli oświadczenia woli złożone przez małżonków zostały dokonane przed urzędnikiem stanu cywilnego i otrzymał Pan akt rozwodowy, taki dokument podlega uznaniu przez sąd polski.

Sprawa o uznanie będzie się toczyć przed sądem okręgowym. Właściwym miejscowo sądem będzie sąd który byłby ogólnie właściwy dla rozpoznania sprawy – wobec tego, iż mieszka Pan w Wielkiej Brytanii najkorzystniej będzie wnieść sprawę do Sądu Okręgowego dla m. st.

Warszawy – tak stanowi przepis art. 1148 § 1 kpc. Niewykluczone, iż sąd przekaże sprawę do rozpoznania innemu, jeśli uzna się za niewłaściwy. Do sądu należy więc skierować wniosek o uznanie przez sąd aktu rozwodowego orzekającego rozwód. W piśmie należy wnosić o uznanie za skuteczny na obszarze Polski akt rozwodowy z wskazaniem m. in. sygnatury i daty aktu. Wniosek należy uzasadnić. Do wniosku należy dołączyć odpis aktu rozwodowego, uwierzytelnione tłumaczenie dokumentu, odpis aktu urodzenia wnioskodawcy - wniosek należy wnieść w dwóch egzemplarzach. Sprawa rozpoznawana jest w składzie trzech sędziów zawodowych z udziałem prokuratora. Prokurator jest informowany o takiej sprawie – jego nieobecność nie powoduje nieważności postępowania. Jako uczestnika postępowania należy wskazać byłą żonę. Wniosek podlega opłacie sądowej w wysokości 300,00 zł zgodnie z art. 24 ust 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku. Od postanowienia sądu przysługuje apelacja, a od postanowienia sądu apelacyjnego – skarga kasacyjna. Można także żądać wznowienia postępowania.

W przedstawionej sprawie można także skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego, który pomoże Panu przy przygotowaniu dokumentów i sporządzaniu wniosku.