Własność czasowa a użytkowanie wieczyste

Odpowiedź prawnika: Własność czasowa a użytkowanie wieczyste

Na mocy nie obowiązującej już ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 32, poz. 159) istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy prawa własności czasowej, prawa zabudowy, prawa wieloletniej dzierżawy lub użytkowania gruntu jako prawa wieczystego albo zarząd i użytkowanie gruntu (nieruchomości) ustanowione na rzecz innych jednostek niż państwowe, staną się prawem użytkowania lub prawem wieczystego użytkowania w rozumieniu niniejszej ustawy w przypadkach i na warunkach, które określi Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia. Przepisy wyżej cytowanej ustawy zostały szczegółowo uzupełnione przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 26 stycznia 1962 r. w sprawie zmiany niektórych praw do gruntu na prawo użytkowania wieczystego lub użytkowanie (Dz. U. Nr 15, poz. 67). Przedmiotowe rozporządzenie (w § 2) statuuje iż, prawem wieczystego użytkowania stają się następujące prawa do gruntu przysługujące osobom fizycznym i osobom prawnym, nie będącym jednostkami państwowymi oraz organizacjami społecznymi, a także spółdzielniom budownictwa mieszkaniowego:

1. prawa własności czasowej,

2. prawa użytkowania ustanowione jako prawa wieczyste na gruncie na podstawie dekretu  z dnia 10 grudnia 1952 r. o odstępowaniu przez Państwo nieruchomego mienia nierolniczego na cele mieszkaniowe oraz na cele budownictwa indywidualnych domów jednorodzinnych (Dz. U. Nr 49, poz. 326)

3. prawa zabudowy - ustanowione na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o prawie zabudowy (Dz. U. Nr 50, poz. 280)

4. prawa wieczystej dzierżawy, prawa zabudowy i prawa własności czasowej - ustanowione na podstawie dekret z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279)

W związku z powyższym prawo własności czasowej przysługujące na wskazanej w opisie sytuacji nieruchomości już w dniu wejścia w życie wyżej cytowanego rozporządzenia stało sie użytkowaniem wieczystym.

Powyższe przepisy zostały definitywnie uchylone art. 241 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a w związku z tym, zakres spraw regulowanych uchylonymi aktami prawnymi, został przejęty przez przepisy nowej ustawy (ustawy o gospodarce nieruchomościami). W przedstawionym stanie faktycznym będą więc miały zastosowanie przepisy regulujące użytkowanie wieczyste, zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami i w kodeksie cywilnym.

Odnosząc sie w/w przepisów, można przyjąć, iż na sprzedanej nieruchomości istnieje prawo użytkowania wieczystego, które zgodnie z umową wygasa w 2010 r. Zgodnie z art. 236 § 2 kodeksu cywilnego, w ciągu ostatnich pięciu lat przed upływem zastrzeżonego w umowie terminu wieczysty użytkownik może żądać jego przedłużenia na dalszy okres od czterdziestu do dziewięćdziesięciu dziewięciu lat; jednakże wieczysty użytkownik może wcześniej wystąpić z takim żądaniem, jeżeli okres amortyzacji zamierzonych na użytkowanym gruncie nakładów jest znacznie dłuższy aniżeli czas, który pozostaje do upływu zastrzeżonego w umowie terminu. Odmowa przedłużenia jest dopuszczalna tylko ze względu na ważny interes społeczny. Umowa o przedłużenie wieczystego użytkowania powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Taki akt notarialny będzie więc stanowił podstawę wpisu do księgi wieczystej danej nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego.

Do sądu wieczystoksięgowego można natomiast wnieść powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym z żądaniem wpisu prawa użytkowania wieczystego w miejsce "własności czasowej".