Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
ANR rzeczywiście przysługuje prawo pierwokupu, gdy sprzedawana jest nieruchomość rolna. Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości rynkowej, ANR może, w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o ustalenie ceny tej nieruchomości.
By udzielić odpowiedzi na zadane pytanie, warto wyjaśnić mechanizm działania prawa pierwokupu. Wygląda to tak, iż Pani oraz kupujący zawieracie umowę w formie aktu notarialnego - na razie tylko zobowiązującą do przeniesienia własności, wyraźnie wyłączającą skutek rozporządzający, gdyż będzie to umowa zawarta pod warunkiem. Notariusz zawrze w tej umowie zwrot o mniej więcej takiej treści: umowa ta zawarta została pod warunkiem, że Agencja Nieruchomości Rolnych działająca na rzecz Skarbu Państwa nie skorzysta z prawa pierwokupu na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. 2003 r. Nr 64 poz. 592). Pani wystąpiła z ofertą, kupujący ją przyjął, umowa jest zatem sfinalizowana; nie można się z niej wycofać. ANR korzystając z prawa pierwokupu wstępuje tylko w miejsce nabywcy, ale nie oznacza to, że umowa zawierana jest od początku. Nie będzie zatem możliwości odstąpienia od zawartej już umowy. Do przeniesienia prawa własności potrzebne będzie zawarcie kolejnej umowy (też w formie aktu notarialnego), na mocy której dojdzie do przeniesienia własności (będzie to wypełnienie wcześniejszego zobowiązania). Gdyby Pani jako sprzedawca nie stawiła się u notariusza, kupujący mógłby zwrócić się do sądu o wydanie wyroku, który zastąpiłby Pani oświadczenie woli.
Stosownie do art. 600 kodeksu cywilnego nawet zastrzeżone w akcie notarialnym umowne prawo odstąpienia pod warunkiem wykorzystaniem prawa pierwokupu nie ma skutku wobec ANR (jest to postanowienie mające na celu udaremnienie prawa pierwokupu).