Wypłacenie przez bank środków z konta zmarłego

Odpowiedź prawnika: Wypłacenie przez bank środków z konta zmarłego

Istotne jest rozróżnienie między spadkiem a dyspozycją (zapisem bankowym) posiadacza rachunku bankowego (na podstawie art. 56 Prawa bankowego) wypłaty środków zgromadzonych na tym rachunku (w granicach limitu) wskazanej osobie bliskiej. W tym drugim przypadku pieniądze na rachunku w ogólne nie wchodzą do spadku. Może być więc tak, że jedna osoba otrzyma część pieniędzy z konta spadkodawcy tytułem takiej dyspozycji bankowej, a część - tytułem spadkobrania, wówczas podatek spadkowy oblicza się dwukrotnie: raz dla środków z tej dyspozycji (jeśli przekraczają kwotę wolną od opodatkowania - art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn), drugi raz dla dziedziczonej sumy (również jeśli przekracza kwotę wolną). W przypadku dyspozycji bankowej to otrzymujący pieniądze z rachunku sam ma złożyć zeznanie podatkowe w US w ciągu miesiąca od śmierci posiadacza rachunku i wpłacić podatek. W przypadku natomiast dziedziczenia środków na koncie spadkobierca rozlicza się z całości spadku po przeprowadzeniu postępowania spadkowego, a bank jako osoba prawna, będąca dłużnikiem spadkodawcy, jest obowiązany przy zapłacie długu potrącić i przekazać do właściwego urzędu skarbowego podatek od nabycia spadku, należny od spadkobiercy w wysokości ustalonej przez naczelnika tego urzędu skarbowego. Zapłata długu bez potrącenia podatku od nabycia spadku może nastąpić tylko za uprzednią pisemną zgodą naczelnika urzędu skarbowego albo po stwierdzeniu przez naczelnika urzędu skarbowego, że nabycie spadku jest zwolnione od podatku lub że należny podatek został zapłacony albo prawo do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego uległo przedawnieniu (art. 19 ust. 3). Tzn. że to spadkobierca ma zapłacić, a bank dopiero potrąca, gdy nie zapłacił.

W sytuacji opisanej w pytaniu udział urzędu skarbowego jest konieczny, ze względu na treść art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tym przepisem, zapłata spadkobiercy długu przez dłużnika spadkodawcy i wypłata należności przypadających z tytułu zapisu lub wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci lub umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci może nastąpić tylko za pisemną zgodą naczelnika urzędu skarbowego. Nie wymaga natomiast zgody naczelnika urzędu skarbowego wypłata należności przypadających z tytułu wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci lub z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci - do wysokości kwot określonych w art. 9 ust. 1 (tzn. kwot wolnych od opodatkowania, czyli 9 637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej).