Zaległe składki w ZUS a hipoteka na nieruchomości

Odpowiedź prawnika: Zaległe składki w ZUS a hipoteka na nieruchomości

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, które zabezpiecza wierzytelność, obciążając jednocześnie nieruchomość. Charakter hipoteki pozwala na zabezpieczenie się przez wierzyciela z nieruchomości nią obciążonej, niezależnie od tego, czyją jest i stanie się własnością. Może być nawet tak, że hipoteka obciąża nieruchomość, która nie jest własnością dłużnika, lecz osoby trzeciej (tzw. dłużnika rzeczowego). W opisywanym przypadku ta sama osoba jest zarówno dłużnikiem rzeczowym (właścicielem nieruchomości), jak również dłużnikiem osobistym. Zaspokojenie z przedmiotu hipoteki następuje w trybie egzekucji komorniczej. Jeśli ZUS jest jedynym wierzycielem, wówczas otrzyma całą kwotę uzyskaną z egzekucji; w przeciwnym razie jako wierzyciel hipoteczny będzie korzystać z pierwszeństwa przy podziale sumy uzyskanej z egzekucji przed zwykłymi wierzycielami. Oczywiście komornik może dokonać zajęcia nieruchomości oraz przeprowadzić licytację i sprzedać tę nieruchomość. Trzeba jednak pamiętać, że zgodnie z art. 799 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, spośród kilku sposobów egzekucji, które może wskazać wierzyciel, powinien on zastosować sposób najmniej uciążliwy dla dłużnika. Zgodnie zaś z art. 799 § 2 K.p.c., jeżeli egzekucja z jednej części majątku dłużnika oczywiście wystarcza na zaspokojenie wierzyciela, dłużnik może żądać zawieszenia egzekucji z pozostałej części majątku. W sytuacji opisanej w pytaniu nie można więc wykluczyć zajęcia i sprzedaży nieruchomości. Ponieważ jednak kwota wierzytelności jest o wiele mniejsza niż wartość całej nieruchomości, komornik (a ściślej: komornik na wniosek wierzyciela) powinien „poszukać” możliwości zaspokojenia długu z innych składników majątkowych dłużnika (np. z wynagrodzenia za pracę, z rachunków bankowych, z wierzytelności, itp.). Rzecz jasna również w interesie dłużnika będzie wskazanie innych sposób egzekucji, nawet tych, które nie umożliwią natychmiastowej realizacji tytułu wykonawczego, jeśli chce uniknąć utraty nieruchomości. Jeśli jednak nieruchomość jest jedynym składnikiem majątku dłużnika a wierzyciel zażąda egzekucji z tej nieruchomości, komornik będzie zobowiązany do jej przeprowadzenia, pomimo tego, że wartość nieruchomości znacznie przewyższa wartość długu.