Zarząd majątkiem darowanym małoletniemu

Odpowiedź prawnika: Zarząd majątkiem darowanym małoletniemu

Dla odpowiedzi na zadane pytanie należy odwołać się do przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Kodeks stoi bowiem na straży praw i majątku dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską. Należy odpowiednio odnieść się w przedstawionym przypadku do dwóch przepisów art. 101 i 102 kro:

Art. 101 § 1 Rodzice obwiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską.
§ 2 Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku.
§ 3 Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na wykonywanie takich czynności przez dziecko.

oraz
 

Art. 102 W umowie darowizny albo w testamencie można zastrzec, że przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny lub testamentu nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców. W wypadku takim, gdy darczyńca lub spadkodawca nie wyznaczył zarządcy, sprawuje zarząd kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

Analiza powyższych przepisów pozwala na stwierdzenie, iż do czynności przekraczających zwykły zarząd a dotyczących majątku nieletniego pozostającego pod władzą rodzicielską niezbędna jest zgoda sądu opiekuńczego. Czynności przekraczające zwykły zarząd to czynności bezpośrednio rozporządzające (rzeczowe) lub zobowiązujące do rozporządzenia (obligacyjne), a dotyczące zbycia substancji majątku, obciążenia go prawami rzeczowymi ograniczonymi lub zmiany jego przeznaczenia. Taką czynnością jest również darowizna dokonana na rzecz małoletniego, jednakże nie wymaga ona zgody sądu opiekuńczego w przypadku gdy darowana rzecz – nieruchomość – jest wolna od zobowiązań wobec darczyńcy lub osób trzecich. Mimo tego, że uznanie czynności prawnej za przekraczającą zwykły zarząd jest uzależnione od okoliczności dotyczących danego przypadku, wybudowanie budynku jak i rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej na nieruchomości stanowiącej własność osoby małoletniej pozostającej pod władzą rodzicielską należy uznać za czynności wymagające zgody sądu opiekuńczego.

Każda czynność przekraczająca zwykły zarząd a dotycząca majątku osoby pozostającej pod władzą rodzicielską, dokonana bez zgody sądu opiekuńczego jest nieważna.

Ochrona ta jest ochroną ex lege, a więc wynikającą z samego prawa, nie może więc być wyłączona poprzez umowę stron.

W art. 102 kro wskazane jest natomiast, iż darczyńca może wyłączyć rodziców obdarowanego od zarządu majątkiem dziecka. W takim przypadku wyznacza się albo innego zarządcę – w umowie – albo zarząd sprawowany jest przez kuratora wyznaczonego przez sąd. Jednakże i w takim przypadku, dla dokonania czynności przekraczającej zwykły zarząd potrzebna jest zgoda sądu.