Zaspokojenie zastawnika

Odpowiedź prawnika: Zaspokojenie zastawnika

Na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (dalej: u.z.rej.) umowa zastawnicza może przewidywać, że zaspokojenie zastawnika nastąpi przez sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego. Należy przy tym podkreślić, iż umowa zastawnicza przewiduje zazwyczaj alternatywne formy zaspokojenia wymaganej wierzytelności, wyboru zaś jednej z nich dokonuje sam zastawnik. Potwierdza to wspomniany art. 24 ust. 1 u.z.rej. in fine, kiedy to na wniosek zastawnika o dokonanie sprzedaży zostaje uruchomiona procedura przetargu publicznego. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeprowadzenia sprzedaży przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego (zwane dalej: Rozporządzenie) określa w §19, iż jeżeli zastawnik i zastawca nie postanowili inaczej, cena wywołania wynosi 50% lub 75% wartości szacunkowej, w zależności od przedmiotu. Z uwagi na fakt, iż rozporządzenie nie przewiduje pierwszego i drugiego terminu przetargu, cena wywołania dla zwiększenia atrakcyjności dla potencjalnych nabywców została ustalona na 75% wartości oszacowania w przypadku przedmiotów ze złota, platyny i srebra i 50% wartości szacunkowej w przypadku innych przedmiotów i praw. Istotne wątpliwości budzi treść §17 Rozporządzenia. Nie jest ona spójna z regulacją kodeksu cywilnego (zwanego dalej: kc). Zgodnie z art. 70¹ kc ustna forma zawierania umowy nazywana jest „aukcją”, zaś pisemna – „przetargiem”. Przetarg jest jednym z trybów zawarcia umowy, określonym w przepisach kodeksu cywilnego. Pojęcie „przetargu” nie jest równoznaczne pojęciu „aukcja”. Przetarg ma charakter pisemny, aukcja zaś – ustny. Tak więc „przetarg” jest odpowiednikiem dawniej używanego w kodeksie cywilnym pojęcia „przetargu pisemnego”, zaś „aukcja” – „przetargu ustnego”. Zgodnie z §17 rozporządzenia przetarg odbywa się ustnie. Tym samym ustawodawca wykazał się daleko idącą niekonsekwencją w doborze pojęć. W świetle §13 Rozporządzenia jeżeli w chwili rozpoczęcia przetargu stawiła się chociażby jedna, niewyłączona z mocy ustawy od udziału w przetargu osoba, która zaoferowała cenę równą cenie wywołania – przetarg uważa się za odbyty, a przeprowadzający przetarg może udzielić przybicia na rzecz tej osoby. Licytant ponadto może uczestniczyć w przetargu osobiście lub przez pełnomocnika. Pełnomocnik musi przedłożyć odpowiednie pełnomocnictwo, w przeciwnym wypadku nie będzie dopuszczony do udziału w przetargu. W związku z powyższymi spostrzeżeniami, jeśli przetarg się nie odbędzie, zasadne wydaje się stwierdzenie, iż zastawnik może skorzystać z innej metody zaspokojenia wymaganej wierzytelności. Korzystanie z uprawnień przewidzianych w art. 24 u.z.rej. jest możliwe jedynie do czasu zajęcia obciążonej rzeczy w toku sądowego postępowania egzekucyjnego, a co za tym idzie, sądowe postępowanie egzekucyjne wyprzedza pozaegzekucyjny tryb zaspokojenia zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego. Nie oznacza to jednak, że zastawca, który mógł zaspokoić swą wierzytelność w trybie pozaegzekucyjnym, zostaje pozbawiony jakiejkolwiek możliwości realizacji zabezpieczonej wierzytelności z przedmiotu zastawu.[1] Co do zasady bowiem, zgodnie z art. 21. u.z.rej. zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego następuje w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej. W wypadku, gdy w umowie zastawniczej określone są alternatywy, zastawnik nie musi decydować się na ponowne składnie wniosku o przeprowadzenie przetargu.