Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Gospodarstwo rolne, którego dotyczy przedstawiona sytuacja należy, jak zakÅ‚adamy, do wspólnoÅ›ci majÄ…tkowej małżeÅ„skiej. Z istoty tego ustroju majÄ…tkowego wynika, iż współwÅ‚asność ta jest współwÅ‚asnoÅ›ciÄ… Å‚Ä…cznÄ…, bezudziaÅ‚owÄ… – nie ma wiÄ™c wyodrÄ™bnionych w niej udziałów i czynnoÅ›ci prawne obejmujÄ…ce majÄ…tek wspólny odnoszÄ… siÄ™ do caÅ‚oÅ›ci majÄ…tku. Å»aden z małżonków nie może wiÄ™c w czasie trwania wspólnoÅ›ci ustawowej rozporzÄ…dzać ani zobowiÄ…zywać siÄ™ do rozporzÄ…dzania udziaÅ‚em, który w razie ustania małżeÅ„stwa przypadnie mu w majÄ…tku wspólnym bÄ…dź w poszczególnych przedmiotach należących do tego majÄ…tku (art. 35 kro). Z przepisu art. 37 kro wynika natomiast obowiÄ…zek wyrażenia zgody małżonka do dokonania czynnoÅ›ci prawnej prowadzÄ…cej do zbycia, obciążenia, odpÅ‚atnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego bÄ…dź przedsiÄ™biorstwa. Ważność umowy, która zostaÅ‚a zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
Z powyższego wynika więc, iż niemożliwe jest dokonanie przez jednego z małżonków czynności prawnej obejmującej rzekomy "udział" stanowiący 1/2 w majątku wspólnym, gdyż wspólność majątkowa małżeńska jest bezudziałowa. Istnieje możliwość obciążenia połowy gospodarstwa rolnego stanowiącego wspólność majątkową małżonków (nie udziału małżonka, gdyż udziały w takiej sytuacji nie występują), ale do takiej czynności niezbędna jest zgoda drugiego małżonka.
Wobec tego, iż przepisy art. 35 kro sÄ… bezwzglÄ™dnie obowiÄ…zujÄ…ce, czynność prawna dokonana z ich naruszeniem jest nieważna. Jeżeli wiÄ™c z umowy dzierżawy wynika, że umowa obejmuje Pani udziaÅ‚ we współwÅ‚asnoÅ›ci gospodarstwa rolnego, wynoszÄ…cy ½, to jest ona nieważna w Å›wietle przepisu art. 58 kc (sprzeczność czynnoÅ›ci prawnej z ustawÄ…), jako że narusza postanowienia art. 35 kro. W takim przypadku umowa nie istnieje, a wiÄ™c KRUS nie miaÅ‚ prawa do zawieszenia Å›wiadczeÅ„ Pani męża (dzierżawca wobec tego nie ma uprawnieÅ„ do korzystania i pobierania pożytków z nieruchomoÅ›ci). Jeżeli jednak postanowienia umowy sÄ… inne – tzn, jeżeli w treÅ›ci umowy nie ma zapisów o wydzierżawieniu Pani udziaÅ‚u, lecz jest postanowienie o wydzierżawieniu poÅ‚owy gospodarstwa, umowa jest ważna, lecz dla swej skutecznoÅ›ci wymaga potwierdzenia przez Pani małżonka. W takiej sytuacji KRUS – owi przysÅ‚ugiwaÅ‚oby prawo do zawieszenia Å›wiadczenia małżonka.
Należy także wspomnieć o zapisach ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Analiza art. 28 niniejszej ustawy wskazuje, że przy ocenie zawieszenia wypłaty świadczeń nie uwzględnia się - jako prowadzenia działalności rolniczej - sytuacji, w której uprawniony do świadczeń rolnik, odda na co najmniej 10 lat w dzierżawę grunty będące jego własnością lub w jego posiadaniu innej osobie niż jego małżonek, zstępny lub pasierb albo osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym (albo też małżonek tych osób), na podstawie umowy pisemnej, zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków (art. 28 ust. 4 pkt 3 ustawy). Należy więc przyjąć, że w każdej sytuacji, która nie została opisana w art. 28 ust. 4 ustawy, emeryt lub rencista, jako właściciel (współwłaściciel) lub posiadacz gospodarstwa rolnego, nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. Wynika z tego, iż jeżeli dzierżawcą będzie osoba nie wymieniona powyżej (małżonek, zstępny lub pasierb albo osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym albo też małżonek tych osób), nie można rolnika uznać za prowadzącego działalność rolniczą i przysługuje mu świadczenie od KRUS. Zasadnicze znaczenie dla oceny prowadzenia działalności gospodarczej będzie miała więc także okoliczność, kto jest dzierżawcą gospodarstwa rolnego, ponieważ od tego zależy uznanie czy prowadzą Państwo działalność rolniczą czy też nie.
Od decyzji Prezesa KRUS przysługuje możliwość odwołania do Sądu w terminie miesięcznym od dnia doręczenia odpisu decyzji. Odwołanie należy wnieść do Sądu za pośrednictwem organu, który wydał decyzję podlegająca odwołaniu. W powołanej sytuacji podstawą uzasadnienia odwołania będą powyższe rozważania. W zależności od sytuacji faktycznej będzie się można powołać na fakt nie prowadzenia działalności gospodarczej co upoważnia do otrzymywania świadczenia od KRUS.