Zażalenie na zwolnienie od kosztów sądowych

Odpowiedź prawnika: Zażalenie na zwolnienie od kosztów sądowych

W wypadku, gdy sąd cywilny zwolnił jedną ze stron postępowania z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości bez odebrania wymaganego prawem oświadczenia o stanie rodzinnym i majątkowym, popełnił niewątpliwie błąd. Niezależnie jednak od tego postanowienie sądu pozostaje w mocy i wywiera skutki prawne. Niestety, na postanowienie o zwolnieniu w całości z kosztów sądowych nie przysługuje zażalenie.

Zwolnienie strony z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w sprawie nie oznacza jednak, iż w razie wygrania sprawy przez stronę przeciwną podmiot zwolniony z kosztów nie będzie obowiązany do zwrotu kosztów przeciwnikowi. Zwolnienie jest bowiem swoistym "kredytem" przysługującym stronie, która nie jest w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku koniecznego dla utrzymania siebie i rodziny. Regułą obowiązującą w postępowaniu cywilnym jest, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Art. 108 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowi, że zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Innymi słowy, w razie wygrania sprawy przez powoda sąd może nakazać zwrot kosztów procesu, w tym kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego, w całości. Może on jednak nie obciążać strony przegranej obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi tych kosztów ze względu na trudną sytuację materialną strony, obciążając nimi Skarb Państwa.