Zgoda rodziców na adopcję ich dziecka

Odpowiedź prawnika: Zgoda rodziców na adopcję ich dziecka

Wedle postanowień kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do przysposobienia potrzebna jest zgoda rodziców przysposabianego , chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Nie jest też potrzebna zgoda ojca, jeżeli jego ojcostwo zostało ustalone przez sąd, a władza rodzicielska nie została mu przyznana.

W przedstawionej sytuacji faktycznej podstawowe znaczenie ma uzyskanie zgody ojca dziecka. Na temat charakteru tej zgody wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 czerwca 1983 r. (IV CR 245/83). W uzasadnieniu do tego orzeczenia SN stwierdził, że „wyrażenie zgody na przysposobienie jest według ustalonych w doktrynie poglądów ukształtowane jako prawo osobiste rodziców”. W tym samym orzeczeniu SN, powołując się ponownie na ustalone w doktrynie poglądy, przyjął stanowisko, że „zgoda na przysposobienie nie stanowi oświadczenia woli, które jest skierowane do innej osoby. Do wyrażenia zgody na przysposobienie nie ma zatem zastosowania art. 61 kc ograniczający skuteczność odwołania złożonego oświadczenia woli”. SN doszedł ostatecznie do wniosku, że zgodę zatem na przysposobienie zarówno pełne, jak i niepełne można odwołać. Wniosek taki wynika bowiem nie tylko z braku możliwości ograniczenia odwołania przesłankami przewidzianymi w przepisie art. 61 kc, ale również z faktu, że wyrażenie zgody na przysposobienie jest prawem osobistym rodziców i w konsekwencji tego nie można ograniczać możliwości odwołania tej zgody w sposób bezwzględny. Za taką wykładnią przemawia również ustanowiona wyraźnie w przepisie art. 118 § 3 kro (obecnie 119 [1] kro) w związku z przysposobieniem anonimowym zasada, że możliwe jest odwołanie zgody na takie przysposobienie.

Zgoda rodziców na przysposobienie dziecka jest wyrażana przed sądem, przed którym toczy się sprawa o przysposobienie (por. powołane powyżej postanowienie SN). Wynika to z treści przepisów kodeksu postępowania cywilnego, nakazujących obligatoryjne wezwanie rodziców na rozprawę w sprawie przysposobienia dziecka (art. 586 § 2 kpc) jak również z osobistego charakteru wyrażanej przez nich zgody. Zgoda wyrażona pisemnie poza takim postępowaniem nie będzie skuteczna.

W przedstawionej sytuacji warto zwrócić również uwagę na art. 119 § 2 kro. Zgodnie z tym przepisem sąd opiekuńczy może, ze względu na szczególne okoliczności, orzec przysposobienie mimo braku zgody rodziców, których zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, jeżeli odmowa zgody na przysposobienie jest oczywiście sprzeczna z dobrem dziecka. Jak stwierdził Pytający, biologiczny ojciec dziecka jest schizofrenikiem. Jeśli zatem zdolność do czynności prawnych tej osoby jest ograniczona w związku z chorobą wówczas, przy zachowaniu powyżej wymienionych warunków, możliwe będzie orzeczenie o przysposobieniu pomimo braku zgody ojca.