Zmiana właściwości sądu rodzinnego

Odpowiedź prawnika: Zmiana właściwości sądu rodzinnego

W sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej właściwy wyłącznie (czyli bez możliwości dokonywania wyboru przez powoda, czyli matkę) jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania - sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy - właściwy jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy.

Wniosek o wyłączenie sędziego znajduje zastosowanie w sytuacjach, gdy sędzia, który rozpatruje sprawę, nie jest bezstronny. Jeśli więc strona  dojdzie do wniosku, że między sędzią a drugą stroną zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że może on wywoływać wątpliwości co do bezstronności sędziego, wówczas można wystąpić do sądu, w którym dana sprawa się toczy, z wnioskiem o wyłączenie sędziego. Podstawa do wyłączenia sędziego istnieje także w następujących sytuacjach:

1. pozostaje ze stroną w takim stosunku prawnym, iż wynik sprawy oddziałuje na jego prawa i obowiązki,
2. w sprawach, w których był lub jest pełnomocnikiem strony lub radcą prawnym,
3. brał udział w wydaniu orzeczenia dotyczącego wznowienia postępowania,
4. w sprawach swego małżonka, krewnych, powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do 4 stopnia i powinowatych bocznych do 2 stopnia np. pozwanym w sprawie jest jego syn,
5. w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
6. w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator - jednak to postanowienie od 30 lipca 2004 roku, w  zakresie, w jakim ogranicza wyłączenie sędziego z mocy samej ustawy tylko do spraw, w których rozstrzyganiu brał udział w instancji bezpośrednio niższej jest niezgodny z   art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jeśli nie ma podstaw do wyłączenia wszystkich sędziów danego sądu, to zmiana samego sądu nie jest możliwa. Natomiast jeśli od rozstrzygania w danej sprawie zostaną wyłączeni wszyscy sędziowie sądu właściwego, to  sąd nad nim przełożony wyznaczy na posiedzeniu niejawnym inny sąd. I tylko na tej podstawie mogłaby zostać „zmieniona właściwość” sądu.