Zwolnienie lekarskie a urlop bezpłatny

Odpowiedź prawnika: Zwolnienie lekarskie a urlop bezpłatny

Zgodnie z § 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zaświadczenie lekarskie wystawia lekarz, lekarz dentysta, starszy felczer lub felczer prowadzący leczenie, na okres, w którym ubezpieczony ze względu na stan zdrowia powinien powstrzymać się od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia, w którym niezbędne jest przeprowadzenie ponownego badania stanu zdrowia ubezpieczonego.

Na podstawie § 3 w/w rozporządzenia zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres od dnia, w którym przeprowadzono badanie lub od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania. Może być również wystawione na okres rozpoczynający się po dniu badania, nie później jednak niż czwartego dnia po dniu badania, jeżeli:

• bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy,

• badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy.

Zaświadczenie lekarskie może być wystawione na okres nie dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie, jeżeli jego wyniki wykazują, że ubezpieczony w tym okresie niewątpliwie był niezdolny do pracy.

W związku z powyższym, zwolnienie lekarskie (zaświadczenie lekarskie) stanowi dowód pomocny do ustalenia czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, a tym samym do ustalenia wynagrodzenia chorobowego. Lekarz powinien wystawić zaświadczenie lekarskie niezwłocznie po badaniu pacjenta.

Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, w razie zaistnienia przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy, pracownik jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy. Jeżeli przepisy prawa pracy obowiązujące u danego pracodawcy nie określają sposobu zawiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności pracownika w pracy, zawiadomienia tego pracownik dokonuje osobiście lub przez inną osobę, telefonicznie lub za pośrednictwem innego środka łączności albo drogą pocztową, przy czym za datę zawiadomienia uważa się wtedy datę stempla pocztowego. W związku z powyższym na podstawie zgłoszenia telefonicznego przez pracownicę, o zwolnieniu lekarskim, pracodawca może wyliczyć wynagrodzenie chorobowe, zaświadczenie lekarskie jest jedynie poświadczeniem okresu niezdolności do pracy z powodu choroby. Doręczenie tego zaświadczenie jest obowiązkiem pracownika, gdyż zobowiązany jest on usprawiedliwić nieobecność w pracy.

Zgodnie z art. 92 § 2 kodeksu pracy wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy – nie wyłączający dni wolnych od pracy.

Urlop bezpłatny (w przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego) nie ulega automatycznie jakimkolwiek przesunięciom, jeżeli z powodu choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną bądź z innych przyczyn, pracownik nie będzie mógł osiągnąć celu, dla którego zdecydował się na dany urlop. W takim przypadku pracownik ma prawo wystosować wniosek o przerwania urlopu bezpłatnego lub o przedłużenie tego urlopu, jednakże zgoda na taką ewentualność zależy wyłącznie od swobodnej decyzji pracodawcy (czyli może, ale nie musi się zgodzić). Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 1973 r. (I PR 408/73), w którym stwierdzono, że "choroba pracownika w okresie urlopu bezpłatnego nie powoduje wyłącznie czasu trwania choroby z okresu urlopu i przedłużenia tego okresu o czas choroby". Jak wynika z powyższego pracodawca nie ma obowiązku wypłaty wynagrodzenia chorobowego za czas choroby pracownika podczas urlopu bezpłatnego, gdyż w tym czasie wszelkie prawa i obowiązki pracownika zostają zawieszone na czas trwania przedmiotowego urlopu. Jak bowiem wskazano w uzasadnienie w/w orzeczenia, "wobec zawieszenia obowiązku świadczenia pracy i wzajemnego obowiązku płacenia wynagrodzenia, przeszkody w wykonywaniu pracy w okresie urlopu bezpłatnego pozostają bez wpływu na stan zawieszenia wymienionych praw, chociażby przeszkody te w okresie pozaurlopowym usprawiedliwiały z reguły nieobecność w pracy i uzasadniały płacenie wynagrodzenia. W szczególności choroba pracownika w okresie urlopu bezpłatnego nie powoduje wyłączenia czasu trwania choroby z okresu urlopowego i przedłużenia tego okresu o czas choroby".

Na podstawie powyższego można wskazać, iż w przedstawionym stanie faktycznym pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia chorobowego tylko za 5 dni, gdyż pracownik w okresie całego zwolnienia lekarskiego (7 dni) będzie przebywał 2 dni na urlopie bezpłatnym. Pracodawca takie wynagrodzenie ujmuje za miesiąc, w którym zwolnienie chorobowe miało miejsce (w tym przypadku wrzesień).