Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje na 2025 rok
Od lipca 2025 roku odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą 10,50% w skali rocznej (stopa referencyjna NBP 5,0% + 5,5 pkt proc.). Odsetki maksymalne to 21 % rocznie.
Podstawy prawne naliczania odsetek od czynszu
Zgodnie z art. 359 Kodeksu Cywilnego odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. W przypadku zaległości czynszowych podstawę stanowi art. 481 k.c., który reguluje odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.
Aktualne stawki odsetek w 2025 roku
Odsetki ustawowe za opóźnienie
10,50% w skali rocznej
Stopa referencyjna NBP (5,0%) + 5,5 pkt proc.
Aktualne od 3 lipca 2025 r.
Odsetki maksymalne
21 % w skali rocznej
Dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie
Górny limit odsetek umownych
Uwaga - zmiany w 2025 roku
Wysokość odsetek ustawowych zmieniała się w 2025 roku dwukrotnie:
- od 8 maja 2025 r. do 2 lipca 2025 r. wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosiła 10,75% w stosunku rocznym,
- od 5 października 2023 r. do 7 maja 2025 r. wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosiła 11,25% w stosunku rocznym,
Kiedy można naliczać odsetki od czynszu?
Odsetki za opóźnienie w płatności czynszu należą się wierzycielowi (wynajmującemu) od chwili, gdy dłużnik (najemca) opóźnia się ze spełnieniem wymagalnego świadczenia pieniężnego. Zgodnie z art. 481 k.c., wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Krok 1: Ustal datę wymagalności
Odsetki nalicza się od dnia następującego po dniu, w którym czynsz miał być zapłacony zgodnie z umową najmu.
Krok 2: Określ wysokość odsetek
Sprawdź, czy w umowie najmu określono wysokość odsetek. Jeśli nie - zastosuj odsetki ustawowe.
Krok 3: Nalicz odsetki od każdej zaległości osobno
Każda miesięczna rata czynszu stanowi odrębne zobowiązanie - odsetki należy naliczać od każdej zaległości z osobna.
Odsetki umowne vs. ustawowe
W umowie najmu strony mogą ustalić wyższą stopę odsetek niż ustawowa, jednak nie może ona przekroczyć odsetek maksymalnych (obecnie 21,5% rocznie). Jeżeli w umowie zastrzeżono odsetki wyższe niż maksymalne, należą się tylko odsetki maksymalne.
Praktyczny przykład
Najemca zalegał z czynszem w wysokości 2000 zł za styczeń 2025 r., który miał być zapłacony do 10 stycznia. Jeśli zapłaci 15 marca, to za 64 dni opóźnienia wynajmujący może naliczyć odsetki:
2000 zł × 11,25% × 64 dni ÷ 365 dni = 39,45 zł
*Wysokość odsetek dla stycznia - 11,25%
Zaliczanie wpłat najemcy
Gdy najemca dokonuje częściowej wpłaty, która nie pokrywa całego zadłużenia, istotne jest prawidłowe zaliczenie tej wpłaty. Zgodnie z orzecznictwem sądowym:
- W pierwszej kolejności należy sprawdzić postanowienia umowy najmu dotyczące zaliczania wpłat
- Jeśli umowa nie reguluje tej kwestii - sprawdzić, czy najemca wskazał, za jaki okres płaci
- Wpłatę można zaliczyć najpierw na zaległe odsetki, ale tylko od tego samego zobowiązania (tego samego miesiąca)
- Nie można zaliczać wpłaty na odsetki od innych zaległości bez zgody dłużnika lub odpowiedniego postanowienia umownego
Odsetki w spółdzielniach i wspólnotach mieszkaniowych
Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe również mogą naliczać odsetki ustawowe za opóźnienia w płatności czynszu oraz innych opłat eksploatacyjnych. Mogą one także ustalić w swoich regulaminach odsetki wyższe, nieprzekraczające jednak poziomu odsetek maksymalnych.
Ważne dla właścicieli mieszkań
Odsetki za opóźnienie mogą obejmować również płatności za wodę, ścieki oraz ogrzewanie dotyczące poszczególnych lokali. Wspólnota mieszkaniowa może podjąć uchwałę o podniesieniu wysokości odsetek do poziomu maksymalnego.
Egzekwowanie należności
W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może dodatkowo żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Oznacza to, że poza odsetkami za opóźnienie, wynajmujący może dochodzić odszkodowania za poniesione straty przekraczające wysokość naliczonych odsetek.
Zmiany wysokości odsetek - harmonogram na 2025 rok
1 stycznia - 7 maja 2025
Stopa referencyjna: 5,75%
Odsetki za opóźnienie: 11,25%
Odsetki maksymalne: 22,5%
8 maja - 2 lipca 2025
Stopa referencyjna: 5,25%
Odsetki za opóźnienie: 10,75%
Odsetki maksymalne: 21,5%
Od 3 lipca 2025
Stopa referencyjna: 5,0%
Odsetki za opóźnienie: 10,50%
Odsetki maksymalne: 21 %
Podsumowanie
Odsetki od zaległości czynszowych są skutecznym narzędziem dyscyplinującym najemców do terminowego regulowania zobowiązań. Ich wysokość zależy od aktualnej stopy referencyjnej NBP i może ulegać zmianie w ciągu roku. Właściciele mieszkań mogą w umowach najmu przewidzieć wyższe odsetki, nie przekraczając jednak ustawowego maksimum.