Odszkodowanie od organu
Pytanie:
"Na wniosek sąsiada toczyło się postępowanie rozgraniczeniowe naszych sąsiadujących działek. Sąsiad zajmuje ok. 1200m2 mojego gruntu. W brew mojemu stanowisku Wójt umorzył postępowanie rozgraniczeniowe jako bezprzedmiotowe, uzasadniając decyzję wycofaniem wniosku przez sąsiada. Skierowałem skargę do SKO, które najpierw uchyliło decyzje wójta i nakazało mu podjęcie postępowania a później stwierdziło nieważność decyzji oraz rażące naruszenie prawa (art. 105§1 Kpa o którym mowa w art. 156§1 pkt 2 Kpa). Czy w tej sytuacji adresatem wniosku o odszkodowanie jest SKO i to ono winno wypłacić odszkodowanie zgodnie z art.161 par.3 Kpa.? Proszę o wskazanie orzecznictwa"
Odpowiedź prawnika: Odszkodowanie od organu
Odszkodowanie o którym mowa w art. 161 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego dotyczy nie każdego przypadku uchylenia bądź zmiany decyzji, lecz jedynie wskazanego w art. 161 § 1 i 2 kpa (a zatem w tej samej jednostce redakcyjnej tekstu prawnego).
Paragrafy 1 i 2 artykułu 161 kodeksu postępowania administracyjnego stanowi, iż:
1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.
2. Uprawnienia określone w § 1 w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również wojewodzie.
Przepisy ten dotyczą wyjątkowej sytuacji, kiedy po spełnieniu ściśle określonych przesłanek minister bądź wojewoda mogą uchylić bądź zmienić ostateczną decyzję administracyjną. Zatem:
1. przepis ten nie dotyczy kontroli prawidłowości rozstrzygnięć administracyjnych dokonywanych w zwykłym toku instancji, z czym mieliśmy tu do czynienia.
2. przepis ten nie zezwala na dochodzenie odszkodowań za szkodę wywołaną działaniem SKO.
3. przepis ten dotyczy uchylenia bądź zmiany, nie zaś stwierdzenia nieważności decyzji.
4. przepis ten dotyczy decyzji ostatecznych, decyzja wójta, której nieważność stwierdził SKO nie była ostateczna, bo inaczej nie przysługiwałoby od niej odwołanie do SKO.
Nie jest więc możliwe dochodzenie odszkodowania tej sprawie.
Jako uzasadnienie powyższego stanowiska podajemy wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 3 lipca 1974 r. II CR 131/74:
W sprawie brak jest też warunków do zasądzenia powodom odszkodowania na podstawie art. 141 § 3 kpa (obecnie jest to artykuł 161 par.
3 kpa - przyp. red.). Prawo do odszkodowania przewidziane w tym przepisie odnosi się jedynie do wypadków określonych w § 1, to jest do wypadków uchylenia lub zmiany prawidłowych prawomocnych decyzji administracyjnych w celu usunięcia stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobieżenia poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa. Nie dotyczy on natomiast wypadków postępowania, które ma miejsce tylko w przypadkach określonych w art. 127 kpa, a nie z przyczyn wymienionych w art. 141 kpa (161 - przyp. red.). W konkretnym wypadku wznowienie postępowania administracyjnego nastąpiło na podstawie art. 127 pkt 6 kpa z powodu nie dopełnienia przez inwestora warunku określonego w decyzji Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architektury b. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 16 marca 1972 r. BUA NB 601/Kr/18/72 i nie poczynienia starań w kierunku poszerzenia terenu niezbędnego dla budynku mieszkalnego Nr 14 przy ul. Naftowej (por. decyzję WRN k. 29 akt administracyjnych). Kwestia czy warunek ten rzeczywiście nie został dopełniony podlega wyłącznie ocenie władz administracyjnych i wykracza poza zakres uprawnień sądu rozpoznającego sprawę o odszkodowanie.