Odpowiedź prawnika: Ponowne wyliczenie świadczenia emerytalnego
Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę. Do podstawy wymiaru emerytury lub renty dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, wypłaconych na podstawie przepisów Kodeksu pracy, oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego. Ta sama ustawa co powołana powyżej daje możliwość zgłoszenia przez emeryta wniosku o ponowne obliczenie przysługującego świadczenia od innej niż dotychczasowa podstawy wymiaru. Dotyczy to między innymi emerytów, którzy po nabyciu prawa do świadczenia nadal byli zatrudnieni i aktualnie w podstawie wymiaru chcą uwzględnić zarobki uzyskiwane po nabyciu prawa do emerytury, gdyż są one wyższe niż zarobki osiągane wcześniej. Wniosek o zmianę podstawy wymiaru może zgłosić emeryt lub rencista wskazując do jej obliczenia podstawę składek na ubezpieczenia społeczne z: a) liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia lub b) kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłasza wniosek o ponowne ustalenie emerytury lub renty, lub c) 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje ponownego obliczenia świadczenia od nowej podstawy wymiaru pod warunkiem, że nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzedniego. Powyższy warunek nie jest wymagany w sytuacji, gdy emeryt w okresie od dnia ustalenia prawa do emerytury do zgłoszenia wniosku o przeliczenie świadczenia nie pobrał go, wskutek całkowitego zawieszenia wypłaty lub okres wymagany do ustalenia podstawy wymiaru w całości lub przynajmniej w części przypada po przyznaniu prawa do przyznania świadczenia, a nowy wskaźnik podstawy wymiaru wynosi co najmniej 130%.
Zgłoszenie wniosku o zmianę podstawy wymiaru świadczenia jest zasadne w przypadku, gdy przynajmniej jeden z parametrów użytych do jej obliczenia będzie wyższy od przyjętego do obliczenia dotychczasowej podstawy wymiaru. Parametry, od których zależy wysokość podstawy wymiaru emerytury lub renty, to: – wskaźnik podstawy wymiaru, – kwota bazowa zastosowana do obliczenia świadczenia. Najłatwiej osiągnąć podwyższenie świadczenia poprzez wskazanie do nowej podstawy wymiaru zarobków dających wyższy niż dotychczas wskaźnik relacji do przeciętnej płacy. Przy pierwszorazowym obliczaniu emerytury stosuje się kwotę bazową obowiązującą w dniu, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie prawa do świadczenia, chyba że nabycie tego prawa następuje w terminie późniejszym w stosunku do daty zgłoszenia wniosku. Wówczas do obliczeń przyjmuje się kwotę bazową w wysokości obowiązującej w dniu powstania uprawnień (nie w dniu zgłoszenia wniosku). Proszę przy tym pamiętać, iż nie zawsze jest tak, iż nowa wysokość świadczenia będzie obliczona od aktualnej kwoty bazowej (w zależności od tego, czy wskazał Pan do nowej podstawy wymiaru podstawę wymiaru składek z okresu w całości przypadającego przed nabyciem prawa do emerytury czy też z uwzględnieniem podstawy wymiaru składek z tytułu pracy wykonywanej w okresie przypadającym po nabyciu prawa do świadczenia). Artykuł 110 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, iż wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej po raz pierwszy, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
