Rozwód a działalność gospodarcza jednego małżonka

Pytanie:

Kilka lat temu założyliśmy z żoną firmę (sklep obuwniczy) z naszych wspólnych dochodów. Firma otwarta imiennie na żonę. Po pewnym czasie podzieliliśmy obowiązki, ponieważ znalazłem dobrze płatną pracę w administracji. Podział polegał na tym, że żona dużo więcej niż ja, z uwagi na brak czasu spowodowany obowiązkami i czasem pracy w nowym zakładzie, zajmowała się firmą - głównie chodzi o sprzedaż w sklepie. Tym nie mniej pomagałem w firmie zwłaszcza w pracach, które dawało się pogodzić z nowymi obowiązkami. Teraz rozwodzimy się i żona przepisała wszystko na siebie tzn. cofnęła moje pełnomocnictwo i przepisała na młodszą z córek, zablokowała dostęp do konta firmy, nie udostępnia kluczy do sklepu ani wglądu do systemu komputerowego (obroty, dokumenty), uniemożliwia także korzystania z linii telefonicznej. Twierdzi, że firma jest zarejestrowana na nią. Czy takie postępowanie żony ma oparcie w prawie? Jak wymóc dostęp do kluczy, wgląd do dokumentów, przepisanego telefonu? Jak ma się ta sytuacja do podziału wspólnego majątku po rozwodzie i czy muszę czekać na podział majątku lub formalny rozwód, by mieć wgląd do firmy?

Masz inne pytanie do prawnika?

21.5.2004

Zespół
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Rozwód a działalność gospodarcza jednego małżonka

W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym obowiązuje zasada, zgodnie z którą oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Dopiero § 2 art. 43 stanowi, iż z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Ponadto proszę pamiętać, iż przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Ustalenie nierównych udziałów może dotyczyć tylko całego majątku wspólnego. Nie można żądać ustalenia nierównych udziałów w poszczególnych składnikach tego majątku. Warunkiem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jest łączne spełnienie następujących dwóch przesłanek: 1) istnienia ważnych powodów i 2) przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Wspomniane „ważne powody” to okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego przemawiają za nie przyznawaniem jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której małżonek ten nie przyczynił się. Przy ocenie istnienia „ważnych powodów" należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli. Ważne powody ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym zachodzą nie w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz przede wszystkim w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych (tak w postanowieniu SN z dnia 26 listopada 1973 r.) Podział majątku wspólnego małżonków może nastąpić jeszcze w czasie trwania małżeństwa w drodze umownego wyłączenia wspólności poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego. W razie umownego wyłączenia wspólności każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później (rozdzielność majątkowa).

Porady prawne
Firma należy do majątku wspólnego małżonków, zatem mają oni oboje zarówno prawo, jak i obowiązek współdziałania w zarządzie nim. Konsekwencje nie dopełnienia obowiązku współdziałania przez małżonków w zarządzie mogą być różne. Sankcją nieważności zagrożone jest tylko dokonanie przez jedno z małżonków czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu bez zgody drugiego z małżonków. Jednakże rażące lub uporczywe naruszanie przez małżonka obowiązku współdziałania w zarządzie może stanowić ważny powód, uzasadniający pozbawienie go przez sąd samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Wreszcie bezprawne naruszenie obowiązku współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym może rodzić obowiązek odszkodowawczy względem współmałżonka. Każdy współwłaściciel jest z mocy ustawy uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej w takim zakresie, jaki nie wyłącza takiego samego posiadania innych współwłaścicieli, a więc do posiadania wespół z nimi. Przysługuje mu roszczenie o dopuszczenie go do współposiadania. W drodze analogii art. 206 k.c. stosuje się odpowiednio do roszczeń małżonka o dopuszczenie do współposiadania rzeczy stanowiących przedmiot współwłasności łącznej, a więc w czasie trwania wspólności ustawowej (tak orzeczenie SN z 7 maja 1965 r., II CR 174/65, OSNCP 4/66, poz. 56). Zatem by wyegzekwować dostęp do kluczy, dokumentów, etc. należy złożyć pozew o dopuszczenie do współposiadania i zaniechanie dalszych naruszeń, a także nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Przesunięcia majątkowe we wspólności majątkowej małżeńskiej

Przesunięcia majątkowe we wspólności majątkowej małżeńskiej

Gdy między małżonkami istnieje wspólność majątkowa, mamy do czynienia z trzema majątkami. Wyróżnić można bowiem: wspólność majątkowa, wspólność małżeńska, majątek wspólny, majątek osobisty, przesunięcia, rozporządzenie, darowizna

Rozdzielność majątkowa na żądanie wierzyciela małżonka

Rozdzielność majątkowa na żądanie wierzyciela małżonka

Zgodnie Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, rozdzielność majątkowa może być wprowadzona albo przez umowę majątkową małżeńską (często zwaną intercyzą), albo na mocy orzeczenia sądu. Do dnia 20 stycznia 2008 roku w obu tych przypadkach do ustanowienia rozdzielności zawsze potrzebna była (...)

Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

  Co to jest intercyza i dlaczego decydujemy się na jej zawarcie? Intercyza jest to majątkowa umowa małżeńska, na mocy której małżonkowie dokonują wyboru ustroju majątkowego jaki będzie regulował ich stosunki majątkowe w trakcie trwania małżeństwa. Panujący między małżonkami (...)

Co składa się na majątek osobisty małżonka, który nie podlega podziałowi po ustaniu wspólności majątkowej?

Co składa się na majątek osobisty małżonka, który nie podlega podziałowi po ustaniu wspólności majątkowej?

  Przedmiotem podziału jest tylko majątek wspólny małżonków. Majątki osobiste każdego małżonka nie podlegają podziałowi. Warto wiedzieć, że do dnia 19 stycznia 2005 r. majątki te były określane mianem „od majątek osobisty nie podlegający podziałowi, żona, mąż, (...)

Majątek wspólny małżonków

Majątek wspólny małżonków

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład (...)

Jak rozporządzić majątkiem wspólnym po ustaniu wspólności małżeńskiej?

Jak rozporządzić majątkiem wspólnym po ustaniu wspólności małżeńskiej?

  Majątek wspólny małżonków rządzi się swoimi prawami. Wspólność majątkowa może jednak ustać - czy to na skutek umowy notarialnej, orzeczenia sądu, czy wreszcie rozwodu majątek wspólny, wspólność majątkowa, ustanie wspólności, rozporządzenie, sprzedaż, (...)

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Możliwość dokonania podziału, czyli ustanie wspólności majątkowej  Powszechnie uważa się, że podział majątku wspólnego może zostać dokonany dopiero po rozwodzie lub ustanie wspólności ustawowej, ustanie małżeństwa, wspólność majątkowa małżeńska, małżonkowie, (...)

Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonków w czasie trwania małżeństwa i po rozwodzie

Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonków w czasie trwania małżeństwa i po rozwodzie

  Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe wspómałżonka Zasadą jest, iż podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność ta obejmuje odpowiedzialność, (...)

Spółka cywilna a upadłość

Spółka cywilna a upadłość

Spółka cywilna, jako umowa prawa cywilnego między wspólnikami będącymi co do zasady przedsiębiorcami, nie ma zdolności upadłościowej. Polski system prawa odmawia jej statusu prz spółka cywilna, upadłość, wspólnik, wniosek o ogłoszenie upadłości, wspólność majątkowa (...)

Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja

Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja

Możliwość dokonania podziału majątku w trakcie sprawy rozwodowej Podział majątku w trakcie rozwodu może nastąpić jedynie wyjątkowo. Zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, (...)

Przesunięcia majątkowe we wspólności majątkowej małżeńskiej

Przesunięcia majątkowe we wspólności majątkowej małżeńskiej

Gdy między małżonkami istnieje wspólność majątkowa, mamy do czynienia z trzema majątkami. Wyróżnić można bowiem: wspólność majątkowa, wspólność małżeńska, majątek wspólny, majątek osobisty, przesunięcia, rozporządzenie, darowizna

Rozdzielność majątkowa na żądanie wierzyciela małżonka

Rozdzielność majątkowa na żądanie wierzyciela małżonka

Zgodnie Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, rozdzielność majątkowa może być wprowadzona albo przez umowę majątkową małżeńską (często zwaną intercyzą), albo na mocy orzeczenia sądu. Do dnia 20 stycznia 2008 roku w obu tych przypadkach do ustanowienia rozdzielności zawsze potrzebna była (...)

Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

  Co to jest intercyza i dlaczego decydujemy się na jej zawarcie? Intercyza jest to majątkowa umowa małżeńska, na mocy której małżonkowie dokonują wyboru ustroju majątkowego jaki będzie regulował ich stosunki majątkowe w trakcie trwania małżeństwa. Panujący między małżonkami (...)

Co składa się na majątek osobisty małżonka, który nie podlega podziałowi po ustaniu wspólności majątkowej?

Co składa się na majątek osobisty małżonka, który nie podlega podziałowi po ustaniu wspólności majątkowej?

  Przedmiotem podziału jest tylko majątek wspólny małżonków. Majątki osobiste każdego małżonka nie podlegają podziałowi. Warto wiedzieć, że do dnia 19 stycznia 2005 r. majątki te były określane mianem „od majątek osobisty nie podlegający podziałowi, żona, mąż, (...)

Majątek wspólny małżonków

Majątek wspólny małżonków

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład (...)

Jak rozporządzić majątkiem wspólnym po ustaniu wspólności małżeńskiej?

Jak rozporządzić majątkiem wspólnym po ustaniu wspólności małżeńskiej?

  Majątek wspólny małżonków rządzi się swoimi prawami. Wspólność majątkowa może jednak ustać - czy to na skutek umowy notarialnej, orzeczenia sądu, czy wreszcie rozwodu majątek wspólny, wspólność majątkowa, ustanie wspólności, rozporządzenie, sprzedaż, (...)

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Możliwość dokonania podziału, czyli ustanie wspólności majątkowej  Powszechnie uważa się, że podział majątku wspólnego może zostać dokonany dopiero po rozwodzie lub ustanie wspólności ustawowej, ustanie małżeństwa, wspólność majątkowa małżeńska, małżonkowie, (...)

Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonków w czasie trwania małżeństwa i po rozwodzie

Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonków w czasie trwania małżeństwa i po rozwodzie

  Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe wspómałżonka Zasadą jest, iż podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność ta obejmuje odpowiedzialność, (...)

Spółka cywilna a upadłość

Spółka cywilna a upadłość

Spółka cywilna, jako umowa prawa cywilnego między wspólnikami będącymi co do zasady przedsiębiorcami, nie ma zdolności upadłościowej. Polski system prawa odmawia jej statusu prz spółka cywilna, upadłość, wspólnik, wniosek o ogłoszenie upadłości, wspólność majątkowa (...)

Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja

Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja

Możliwość dokonania podziału majątku w trakcie sprawy rozwodowej Podział majątku w trakcie rozwodu może nastąpić jedynie wyjątkowo. Zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, (...)

Kiedy można dokonać częściowego, a kiedy uzupełniającego podziału majątku wspólnego?

Kiedy można dokonać częściowego, a kiedy uzupełniającego podziału majątku wspólnego?

Częściowy podział majątku wspólnegoPodział majątku może odbyć się w sądzie lub poza nim. Istnieje jeszcze jedna ważna różnica między oboma sposobami podziału. Otóż: częściowy podział majątku wspólnego małżonków, postępowanie działowe, sądowy podział, mąż, (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Rozwód i podział majątku wspólnego

Rozwód i podział majątku wspólnego

Jesteśmy małżeństwem od dwudziestu paru lat. Mąż zdradził mnie po raz pierwszy kilkanaście lat temu. Mąż zakochał się, jak twierdził, i chciał układać sobie życie na nowo z żoną naszego wspólnego kolegi. Kiedy to zakończyło się niepowodzeniem wrócił do domu. Udało mi się wybaczyć (...)

Likwidacja spółki cywilnej małżonków

Likwidacja spółki cywilnej małżonków

Jesteśmy małżeństwem i prowadzimy działalność jako dwuosobowa spółka cywilna. Obecnie żona chce zrezygnować z działalności i przekazać mi udziały (10%) w ramach wspólnoty małżeńskiej, ja zaś mam kontynuować działalność na bazie dotychczasowego majątku firmy . Ponieważ będzie (...)

Zaspakajanie potrzeb rodziny

Zaspakajanie potrzeb rodziny

Mój mąż pracuje jako kierowca w międzynarodowej firmie transportowej. Jego pracodawca aby zmniejszyć obciążenia pracownicze wypłaca mu wynagrodzenie poprzez wypłatę wynagrodzenia podstawowego -900 zł oraz diet około 4-5tys miesięcznie. Wszystko płatne na konto. Od jakiegoś czasu mąż (...)

Działalność gospodarcza jednego z małżonków a majątek wspólny

Działalność gospodarcza jednego z małżonków a majątek wspólny

Czy apteka prowadzona przez moją mamę, zarejestrowana na nią jako działalność gospodarcza w formie osoby fizycznej na jej nazwisko wchodzi w skład majątku wspólnego moich rodziców, jeśli nie spisali oni umowy majątkowej małżeńskiej? (...)

Wspólność majątkowa a działalność gospodarcza

Wspólność majątkowa a działalność gospodarcza

Małżonkowie zawarli związek małżeński w 2002 r. (wspólność ustawowa). W 2003r. małżonek rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w formie indywidualnej oraz jednocześnie w formie spółki cywilnej, do której to spółki wniósł aportem wartości niematerialne w postaci praw autorskich (...)